Σάββατο 20 Μαρτίου 2010

Οι σύντροφοι του Άρη Βελουχιώτη μιλούν γι’ αυτόν

Δύο σύντροφοι του Άρη Βελουχιώτη στο βουνό, μιλούν γι’ αυτόν σε δύο ιστορικά τηλεοπτικά ντοκουμέντα. Ο πρώτο είναι ο αρχιμανδρίτης Γερμανός, γνωστός ως πάτερ Ανυπόμονος και δεύτερος είναι ο Γιώργος Χουλιάρας, ο Καπετάν Περικλής!

Την 1η Ιουνίου 1943 ο Άρης συγκροτεί ένα τμήμα 80 επιλεγμένων ανταρτών της Ρούμελης, με επικεφαλής τον έμπιστο Πελοπίδα, τον Παπούα (Νίκο Διένη) και τον Ωρίωνα (Γιάννη Μιχαλόπουλο). Τη νύχτα της 19ης Ιουνίου οι αντάρτες περνάνε με εφτά βάρκες από το μικρό λιμανάκι του Μαραθιά στην παραλία Λαμπίρι, δυτικά του Αιγίου. Σκοπός τους, η ενίσχυση των δυνάμεων του ΕΛΑΣ στην Πελοπόννησο.
Εκείνες τις μέρες εμφανίζεται και ένας ασυνήθιστος ιερωμένος. Είναι ο αρχιμανδρίτης Γερμανός, κατά κόσμον Γερμανός Δημάκος, ηγούμενος της Μονής Αγάθωνος, κοντά στην Υπάτη, και ταυτόχρονα επόπτης της Μονής Δαδίου και πρόεδρος της ίδιας κοινότητας. Από την αρχή του ένοπλου αγώνα είχε προσφέρει μεγάλη στήριξη στους αντάρτες της περιοχής του, γι’ αυτό τον Απρίλιο είναι πια καταζητούμενος και αναγκάζεται να φύγει στο βουνό. Ο αρχιμανδρίτης Γερμανός όμως προσχώρησε στον μόνιμο ΕΛΑΣ και πιο συγκεκριμένα κατευθείαν στον Άρη. Είναι το πρόσωπο – το τελευταίο – που έρχεται να συμπληρώσει τον κύκλο των στενών συντρόφων του αρχηγού και να γίνει γνωστός ως «ο παπάς του Άρη».
Ο πάτερ Ανυπόμονος θα ακολουθήσει τον αρχηγό παντού όπου πάει, στη Θεσσαλία, στην Ήπειρο, στην Πελοπόννησο. Η επίσημη θέση του είναι Στρατιωτικός Ιερέας του ΓΣ ( Γενικού Στρατηγείου), αλλά στις μάχες βρίσκεται με το όπλο στο χέρι και σταυρωτά φισεκλίκια. Όταν μπαίνουν σε χωριό, ξεζώνεται τα άρματα, φοράει το καλιμαύχι του και ανοίγει την εκκλησία να λειτουργήσει. Αυτός ο απίστευτης ζωντάνιας, ωριμότητας και πατριωτικής φλόγας ιερωμένος πολύ γρήγορα θα κερδίσει την εκτίμηση και τον θαυμασμό του αρχηγού. Ο Γιώργος Δημάκος, πέθανε στις 9 Ιουνίου 2004 στην Λαμία, σε ηλικία 92 χρονών.

Ο Γιώργος Χουλιάρας, ο καπετάν Περικλής, γεννήθηκε στα Καστέλια της Παρνασσίδος το 1914. Σε νεαρή ηλικία μπήκε στο κομμουνιστικό κίνημα, στην ΟΚΝΕ, και εργάστηκε στην Ηλεκτρική Εταιρεία της Λαμίας. Στα μέσα Μαΐου 1941, μόλις δύο βδομάδες μετά την έναρξη της Κατοχής, μαζί με άλλους κομμουνιστές στην πόλη του αναλαμβάνει πρωτοβουλία για την συγκρότηση των κομματικών οργανώσεων του ΚΚΕ στην Φθιώτιδα και ιδρύει την πατριωτική οργάνωση «Μέτωπο Εθνικής Σωτηρίας». Η πορεία μετά γνωστή: Στο ΕΑΜ, στον ΕΛΑΣ μαζί με τον Θανάση Κλάρα (Άρη Βελουχιώτη), στο Αρχηγείο του ΕΛΑΣ Ρούμελης, στα Δεκεμβριανά, στον εμφύλιο, στην προσφυγιά (Πολωνία), στη διαγραφή του από την ηγεσία Ζαχαριάδη, στο ΚΚΕ εσωτερικού. Επέστρεψε στην Ελλάδα το 1977 και από το 1979 ζει στην πόλη του στην Λαμία, όπου «δίπλωσε τις μέρες του», όπως του άρεσε να λέει, ως το θάνατό του το 2001, σε ηλικία 87 ετών.


Οι σύντροφοι του Άρη Βελουχιώτη μιλούν γι’ αυτόν

Τιμή και δόξα και στο λαό, που τόνε γέννησε». Κ. Βάρναλης

πηγή

«Ότι συμφέρει το λαό πρέπει να συμφέρει και το κόμμα. Με αυτή τη βάση δεν θα βγούμε ποτέ μπερδεμένοι»

ΑΡΗΣ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗΣ

«...Αν στη ζωή μου υπάρχει ένα σημείο που με συγκίνηση και με υπερηφάνεια αφάνταστη από καιρού σε καιρό γυρίζω και βλέπω, είναι ακριβώς η εποχή που μπήκα στο Κομμουνιστικό Κόμμα. Διαπαιδαγωγήθηκα ταξικά, έμαθα το συμφέρο μου, πέταξα τον κεφαλαιοκρατικό πολιτισμό στα μούτρα της λωποδύτριας μπουρζουαζίας και ρίχτηκα με πίστη, με θέληση, με ηρωισμό στον αγώνα για τις εργαζόμενες μάζες. Εκτοτε δεν έχω στο ενεργητικό μου παρά φυλακίσεις για πάλη επαναστατική. Μιλάν τα γεγονότα, μιλάει αυτή η αλήθεια. Ούτε ΜΙΑ ΚΗΛΙΔΑ. Είναι αυτό σε βάρος μου; Είναι αυτό στοιχείο ενάντια στο Κομμουνιστικό Κόμμα; ΤΙΜΗ ΜΟΥ ΜΕΓΑΛΗ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΤΙΜΗ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΣΤΟ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ ότι γλίτωσα απ' τη διαφθορά της συνείδησης, στην οποία με οδηγούσε το ληστρικό αστικό καθεστώς και κόσμησα τον Κλάρα που φερόντανε τροχάδην στον γκρεμό με ΑΓΝΑ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΑ στοιχεία και μόνο με τέτοια. Το Κομμουνιστικό Κόμμα εξαγνίζει και δημιουργεί αγωνιστές αφοσιωμένους στη μεγάλη υπόθεση του προλεταριάτου. Είναι το μόνο κόμμα που οδηγεί τους εκμεταλλευόμενους στον ιστορικό δρόμο: Στην οριστική απελευθέρωση του προλεταριάτου. Στο κόμμα αυτό έδωσα όλη μου τη ζωή και θα συνεχίσω να δίνω όσες δυνάμεις μου απόμειναν στον αγώνα του, για το ψωμί των εργαζομένων, κατά των φόρων και των πολέμων, για την επανάσταση».
Επιστολή του Άρη Βελουχιώτη στον Ριζοσπάστη (9/9/1931).


«Θρυλικός ο Άρης Βελουχιώτης. Ο πρώτος που άρχισε την Αντίσταση του λαού στα βουνά κι ο τελευταίος που την έκλεισε με τον τραγικό του θάνατο. Η πρώτη ψυχή του αγώνα κι η τελευταία πνοή. Λίγοι το καταλάβανε, όπως ο Άρης, πως οι εχθροί της Ελλάδας (ξένοι και ντόπιοι) θα μετατρέπανε τη νίκη του έθνους σε νίκη των εχθρών του. Τιμή και δόξα στο ασύγκριτο παλικάρι. Τιμή και δόξα και στο λαό, που τόνε γέννησε».
Κ. Βάρναλης




16 Ιουνίου 1945 το κρατικό ραδιόφωνο μεταδίδει την είδηση του θανάτου του «αρχισυμμορίτη καπετάνιου του προδοτικού ΕΛΑΣ, Άρη Βελουχιώτη» , την ίδια μέρα ο Ριζοσπάστης δημοσιεύει με ένα κατάπτυστο λιβελογράφημα που έφερε τον τίτλο «Η προδοσία του Βελουχιώτη» την επίσημη διαγραφή του:
«Το ΠΓ ενέκρινε τη δημοσίευση στον «Ρ» της απόφασης της 11ης Ολομέλειας της ΚΕ για τον Άρη Βελουχιώτη (Θανάση Κλάρα ή Μιζέρια).
Ο Κλάρας αφού μια φορά πρόδωσε και αποκήρυξε το ΚΚΕ, γιατί λύγισε μπροστά στην τρομοκρατία του Μανιαδάκη , ξαναζήτησε στον καιρό του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα να εξαγοράσει με το αίμα του την προδοσία του εκείνη που αναγνώρισε και καταδίκασε. Το ΚΚΕ του έδωσε την δυνατότητα αυτή . Σήμερα όμως, σε μια δύσκολη και κρίσιμη στιγμή, από δειλία και φόβο παρά τις υποσχέσεις και την συμφωνία που στα λόγια έδειξε, απειθαρχεί και πάλι , ξαναπροδίδει το ΚΚΕ με την τυχοδιωκτική και ύποπτη στάση του που μονάχα των εχθρό ωφελεί.
Στο ΚΚΕ δεν έχει κανένας θέση, οσοδήποτε ψηλά κι αν στέκει και οσοδήποτε μεγάλος κι αν είναι , όταν οι πράξεις του δεν συμβιβάζονται με το κοινό συμφέρον και όταν παραβιάζεται η δημοκρατική εσωκομματική πειθαρχία».

Είχε προηγηθεί η ανοικτή καταγγελία του Άρη Βελουχιώτη από τον Νίκο Ζαχαριάδη που δημοσιεύθηκε στον «Ρ» στις 12 Ιούνιου:


«Το ΚΚΕ καταγγέλλει ανοιχτά τον Άρη Βελουχιώτη»

«Ο σύντροφος
Ζαχαριάδης μας ανακοίνωσε ότι η κεντρική επιτροπή του ΚΚΕ, αφού συζήτησε πάνω σε εκθέσεις που ήρθαν από διάφορες κομματικές οργανώσεις αποφάσισε να καταγγείλει ανοικτά την ύποπτη και τυχοδιωκτική δράση του Άρη Βελουχιώτη (Θανάση Κλάρα ή Μιζέρια)
Ο Βελουχιώτης και ύστερα από την συμφωνία της Βάρκιζας συνέχισε τη δράση του. Η δράση αυτή , που μονάχα την αντίδραση μπορούσε να εξυπηρετήσει, γιατί της έδινε όπλα για να κτυπά το ΚΚΕ, να παραβιάζει την συμφωνία της Βάρκιζας και να δικαιολογεί τα εγκλήματα της , δεν επιτρέπει πια καμιά καθυστέρηση για την ανοικτή καταγγελία του Άρη Βελουχιώτη. Όπως είναι γνωστό , ο Βελουχιώτης (Θανάσης Κλάρας) στον καιρό της δικτατορίας είχε πιαστεί και είχε κάνει δήλωση μετανοίας και αποκήρυξης του ΚΚΕ»

Εφημερίδα Ριζοσπάστης, 12 Ιουνίου 1945



________________________

Ένα πολύ καλό κείμενο του Τάσου Κατιντσαρου που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα "ΠΡΙΝ" και το Πολιτικό Καφενείο με αφορμή τα 60χρονα από τον θάνατο του καπετάνιου…

Τραγική «σύμπτωση»! Στις 16 Ιουνίου 1945, την ίδια μέρα που το κρατικό ραδιόφωνο αναγγέλλει σε όλους τους Έλληνες το θάνατο του «αρχισυμμορίτη καπετάνιου του προδοτικού ΕΛΑΣ, Άρη Βελουχιώτη», ο Ριζοσπάστης δημοσιεύει την απόφαση της διαγραφής του από το ΚΚΕ: «Ο Κλάρας, αφού μια φορά πρόδωσε και αποκήρυξε το ΚΚΕ, γιατί λύγισε μπροστά στην τρομοκρατία του Μανιαδάκη, ξαναζήτησε στον καιρό του εθνικο-απελευθερωτικού αγώνα να ξαναγοράσει με το αίμα του την προδοσία του εκείνη που αναγνώρισε και καταδίκασε. Σήμερα όμως, σε μία δύσκολη και κρίσιμη στιγμή, από δειλία και φόβο, παρά τις υποσχέσεις και τη συμφωνία που στα λόγια έδειξε, απειθαρχεί πάλι, ξαναπροδίδει το ΚΚΕ με την τυχοδιωκτική και ύποπτη δράση του, που μονάχα τον εχθρό ωφελεί».

Από τις 26 του Φλεβάρη του ’45 έχει υπογραφεί η επονείδιστη Συμφωνία της Βάρκιζας και έχουν παραδοθεί τα τιμημένα όπλα του ΕΛΑΣ, ενώ ο Άρης, έχοντας μαζί του μερικές δεκάδες λαϊκούς αγωνιστές, αρνείται να πειθαρχήσει, καταγγέλλει τη συμφωνία ως ξεπουληματική και διακηρύσσει την πρόθεσή του να συνεχιστεί ο αγώνας.

Όπως αποκαλύφθηκε μάλιστα τα τελευταία χρόνια, με τη δημοσίευση μέρους του αρχείου του, έχει ετοιμάσει και την ιδρυτική διακήρυξη νέας οργάνωσης, του ΜΕΑ (Μέτωπο Εθνικής Ανεξαρτησίας), και νέου στρατού, του ΕΛΑΣ-Ν (ΕΛΑΣ-Νέος). Η Κ.Ε. του ΚΚΕ τον έχει διαγράψει από τον Απρίλη του ’45, γιατί γνωρίζει πολύ καλά τις απόψεις του και τις καταγγελίες που της προσάπτει, αλλά έκρινε σκόπιμο να κρατήσει μυστική την απόφαση για δύο μήνες περίπου για ευνόητους λόγους… Από τη μια μεριά, φοβούνται τη σχέση του Άρη με τους αγωνιστές και το λαό και, απ’ την άλλη, αισθάνονται πλήρη ασφάλεια μόνον όταν επιστρέφει ο αδιαφιλονίκητος αρχηγός Νίκος Ζαχαριάδης, στα τέλη του Μάη του ’45 από το Νταχάου της Γερμανίας, και αναλαμβάνει αυτός με το κύρος του την εσωκομματική εκκαθάριση.

Και απ’ το «ούτε νερό, ούτε ψωμί στον Άρη», εντολή που δόθηκε σε όλες τις κομματικές οργανώσεις και τα οργανωμένα μέλη του κόμματος, φτάσαμε στον «δειλό, φοβισμένο, προδότη Άρη»!

Ο Άρης (παρότι μάλλον αυτοκτόνησε, σύμφωνα με τις πληροφορίες των εν ζωή συναγωνιστών του, στη γνωστή συμπλοκή με απόσπασμα εθνοφυλάκων στη Μεσούντα) ουσιαστικά δολοφονείται δυο φορές: μία από τους κυνηγούς κεφαλών του ελληνικού δωσιλογισμού και πραιτοριανούς των εγγλέζων ιμπεριαλιστών, και μία από την ηγεσία του κόμματος στο οποίο αφιέρωσε όλη τη ζωή και τη δράση του!

Στο πρόσωπό του συμπυκνώνεται όλο το μεγαλείο και το δράμα του ελληνικού αντιστασιακού κινήματος, του μεγαλύτερου κινήματος Αντίστασης στην Ευρώπη τα χρόνια της Κατοχής.
Κι αν σήμερα, 60 χρόνια απ’ το θάνατό του, υπογραμμίζουμε αυτή την τεράστια αντίφαση που περικλείουν τα γεγονότα του θανάτου του Άρη, δεν το κάνουμε, ούτε γιατί θέλουμε να δώσουμε τεράστια σημασία σε μικρολεπτομέρειες, ούτε γιατί έχουμε στόχο να ενταχθούμε στην ομάδα των οπαδών του «αρχηγού των ατάκτων».

Άλλωστε, ο ελληνικός λαός έχει τελεσίδικα αποφασίσει ποιος είναι ο Άρης Βελουχιώτης και τον έχει κατατάξει στις πιο τιμητικές θέσεις που βρέθηκε ποτέ λαϊκός ηγέτης. Ο Άρης Βελουχιώτης έχει μπει στη λαϊκή συνείδηση ως ο αυθεντικότερος εκφραστής του επαναστατικού αγώνα στη χώρα μας οριστικά και αμετάκλητα.

Γέννημα της εποχής της Οκτωβριανής Επανάστασης, κομμουνιστής από μικρή ηλικία, πήρε το παρατσούκλι «Μιζέριας» απ’ την εμμονή του να αναφέρεται στη μίζερη ζωή που κάνει ο έλληνας προλετάριος και ο φτωχός αγρότης. Πέρασε όλη τη διαδρομή της κλασικής κομμουνιστικής διαπαιδαγώγησης της Γ’ Διεθνούς της ηρωικής εποχής. Όπου ανακατεύθηκε βγήκε παλικάρι, είτε στον πειθαρχικό ουλαμό στο Καλπάκι, είτε στις φυλακές και στις εξορίες. Απ’ τους καλύτερους αγκιτάτορες του κόμματος (έχουν μείνει παροιμιώδεις οι αυτοσχέδιες ομιλίες του στις πλατείες της Αθήνας, τα χρόνια της «Τρίτης Περιόδου» και της «ηρωικής εφόδου στον καπιταλισμό»). Αυτή την περίφημη αγκιτάτσια, θα χρησιμοποιήσει, μόνος και πρώτος απ’ όλους, αμέσως μετά την κατάληψη της χώρας απ’ τις δυνάμεις του Άξονα, για να σημάνει το προσκλητήριο του αγώνα στις νέες συνθήκες. Από τις συναναστροφές του με κομμουνιστές διανοούμενους του μεσοπολέμου και την ατίθαση προσωπικότητά του αποκτά και βαθιά κριτικό πνεύμα, θέλει ν’ αγωνιστεί για ν’ ανακαλύψει κι αυτός το νέο κόσμο μέσα από τη δική του πείρα, κριτικάρει και διαφωνεί με τα «ετοιμοπαράδοτα» προϊόντα…

Όσο για το «κουσούρι» της «δήλωσης μετανοίας», δεν γνωρίζουμε ούτε και πρόκειται να μάθουμε ποτέ τι οδήγησε τον Άρη σ’ αυτή την ενέργεια. Από οποιαδήποτε σκοπιμότητα κι αν υπαγορεύτηκε η «δήλωση», εμείς ένα έχουμε να πούμε: όχι μόνο «ξαναγόρασε» με το αίμα του αυτή την πράξη (σαν πολλή αγορά δεν περιέχει άραγε η περίφημη διαγραφή του από την Κ.Ε;), αλλά κατάφερε ακόμα και την άρνηση να την κάνει θέση! Ο Θανάσης Κλάρας έγινε Άρης Βελουχιώτης μετά τη δήλωση! Βρήκε το ρόλο που του ταίριαζε γάντι, έγινε ο πρωτομάστορας, ο πρωτοκαπετάνιος, ο αδιαφιλονίκητος λαϊκός ηγέτης, ο άνθρωπος που αγαπήθηκε περισσότερο απ’ όλους απ’ όλη τη φτωχολογιά της Ελλάδας και μισήθηκε μέχρι θανάτου απ’ την πλουτοκρατία, τους προδότες και τους ξένους ιμπεριαλιστές.

Η λαϊκή συνείδηση έχει «παραγράψει» την οποιαδήποτε «αμαρτία» του Άρη, είτε τη δήλωση, είτε την «υπερβολική σκληράδα» απέναντι σε εχθρούς και φίλους την εποχή του αντάρτικου, γιατί η ίδια η ιστορία απέδειξε με γεγονότα ότι ο Άρης ήταν όχι μόνο στρατιωτική ιδιοφυία στον παρτιζάνικο πόλεμο, αλλά είχε τη διορατικότητα και την τόλμη να χαράξει κατά βάθος μια σωστή πολιτική γραμμή, απέναντι στην αδιέξοδη και τελικά ξεπουληματική πολιτική των «ομαλών δημοκρατικών εξελίξεων» που ακολούθησε το ΚΚΕ.

«Ότι συμφέρει το λαό συμφέρει και το κόμμα»
Όσο κι αν οι καιροί δεν επέτρεπαν να αναγνωστεί η προγραμματική στροφή του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος, που έγινε στα μέσα της δεκαετίας του ’30 με τα «λαϊκά μέτωπα» και τα σύμφωνα τύπου Σοφούλη-Σκλάβαινα, ο Άρης θέτει, έστω πρωτόλεια, το πραγματικό πρόβλημα: το πρόβλημα του «ποιος ποιον», το πρόβλημα της εξουσίας. Ο Άρης όχι μόνο δημιουργεί από το μηδέν τον αντάρτικο στρατό, αλλά διδάσκεται από τη λαϊκή πείρα, εμπνέεται από τους θεσμούς που δημιουργούνται σε απομονωμένα ορεινά χωριά, και τοποθετεί στα πρώτα καθήκοντα του ΕΛΑΣ την πάλη για να γεννηθούν και να ριζώσουν η λαϊκή αυτοδιοίκηση και η λαϊκή δικαιοσύνη στην Ελεύθερη Ελλάδα των βουνών.

Η φιλοσοφική λυδία λίθος του Άρη είναι πεντακάθαρη: «Ότι συμφέρει το λαό πρέπει να συμφέρει και το κόμμα. Με αυτή τη βάση δεν θα βγούμε ποτέ μπερδεμένοι». (Πόση διαφορά, αλήθεια, απ’ τη φιλοσοφία που αποπνέει η απόφαση της διαγραφής του: για το ΚΚΕ πάνω απ’ όλα στέκεται το κομματικό αλάθητο και τα λαϊκά συμφέροντα πρέπει να υποταχθούν στην ακόμη και λαθεμένη κομματική γραμμή).

Ο Άρης βλέπει την κοινωνική επανάσταση που συντελείτε στην Ελλάδα, συνδυάζει με υποδειγματικό τρόπο το ταξικό με το εθνικοαπελευθερωτικό ζήτημα, ξέρει τα στρατόπεδα και παίρνει συνεχώς πρωτοβουλίες για να προωθήσει τις λαϊκές θέσεις. Το ΚΚΕ παλινδρομεί, παρακαλάει τα αστικά ραμολιμέντα να συμμαχήσουν μαζί του, έχει τουλάχιστον αυταπάτες για το ρόλο των Εγγλέζων στη μετά-κατοχική Ελλάδα, ακόμα και στα Δεκεμβριανά, μετά από συνεχείς παλινωδίες και, ενώ έχουν προηγηθεί οι καταστροφικές συμφωνίες του Λιβάνου και της Καζέρτας (με τις οποίες αποδεχόταν τη διάλυση του ΕΛΑΣ και παρέδιδε την εξουσία στους «πατέρες του έθνους»), επιλέγει τη σύγκρουση με στόχο τη… συμφιλίωση, διώχνει τον κύριο όγκο των δυνάμεων του ΕΛΑΣ στην Ήπειρο για να μη λάβει μέρος στη Μάχη της Αθήνας!

Άλλωστε, και το ίδιο το ΚΚΕ αναγκάστηκε απ’ τα πράγματα να ακολουθήσει τη γραμμή του Άρη, με καθυστέρηση βεβαίως δύο χρόνων (!), και να οικοδομήσει τον ΔΣΕ στον εμφύλιο ’46-’49, ασχέτως, βεβαίως αν και στον κολοφώνα της αντιπαράθεσης, στο Γράμμο και στο Βίτσι, η γραμμή του κόμματος μιλούσε πάλι για «ομαλές δημοκρατικές εξελίξεις» και «εθνική συμφιλίωση».
Ήταν επόμενο, λοιπόν, μετά και τη Βάρκιζα, ο Άρης να κατασταλάξει ως προς αυτά που συνέβησαν. Τα παρακάτω είναι τα λόγια του Άρη, όπως τα καταγράφει στη μαρτυρία του ο συναγωνιστής του Γιώργος Χουλιάρας (Περικλής) μετά τη Βάρκιζα:

«Άκου, Περικλή, η συμφωνία της Βάρκιζας είναι προδοσία. Ένα κι ένα κάνουν δύο, η ηγεσία του Κινήματος δεν έκανε λάθη, δεν έκανε σφάλματα, διέπραξε εγκλήματα και γι’ αυτά πρέπει να δώσει λόγο, το Πολιτικό Γραφείο με επικεφαλής τον Σιάντο πρέπει να περάσει στρατοδικείο επί εσχάτη προδοσία. Εγώ δεν πρόκειται ν’ ακολουθήσω την ηγεσία στην Αθήνα, να γίνω, όπως με θέλουν, πρόεδρος των Εφεδρο-Ελασιτών για να πρωτοκολλάω τις σφαγές και τα βασανιστήρια, τους βιασμούς και τους εξευτελισμούς των αγωνιστών. Θ’ ακολουθήσω το δρόμο που χάραξα απ’ την αρχή κι όσοι πιστοί προσέλθετε».

Κατά τη γνώμη μας, ο Άρης Βελουχιώτης είναι όχι μόνο το πρότυπο του κομμουνιστή της τρίτο-διεθνιστικής ηρωικής εποχής, της εποχής που ξεκίνησε απ’ τον Οκτώβρη και έφτασε στην Κούβα και στο Βιετνάμ, αλλά και του σημερινού και του μελλοντικού επαναθεμελιωμένου κομμουνιστικού κινήματος. Γι’ αυτό αγαπήθηκε απεριόριστα απ’ την ελληνική εργατική τάξη και τη φτωχή αγροτιά. Η δράση του, η επαναστατική στάση του σε όλες τις δυσκολίες, η προλεταριακή αδιαλλαξία του, η ταύτισή του με τις θυσίες και τα βάσανα του λαού μας, η θέλησή του να μην πειθαρχήσει σε μια συμφωνία που πρόδιδε τα λαϊκά συμφέροντα, ο ηρωικός θάνατός του, αναδεικνύουν τον πρωτοκαπετάνιο του ΕΛΑΣ σε φωτεινό παράδειγμα άξιου λαϊκού ηγέτη που ζει και θα ζει για πάντα στο μυαλό και στην καρδιά του λαού μας.

Δημοσιεύσεις για: ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗΣ

* Η διατυπωθείσα τότε εκτίμηση ήταν, ότι αυτοί φονεύθηκαν υπό των συντρόφων των. Βραδύτερο διετυπώθη η εκδοχή κατά την οποία ο «Άρης Βελουχιώτης» και ο «Τζαβέλλας» αυτοκτόνησαν Σύμφωνα με μαρτυρίες, η σκηνή της αυτοκτονίας είχε ως εξής: Σήκωσε το πιστόλι του στο κρόταφο και πίεσε τη σκανδάλη, ένας ξερός κρότος ακούστηκε και έστρεψαν σαστισμένοι το βλέμμα τους οι λιγοστοί του σύντροφοι. Ο Τζαβέλλας φώναξε στους άλλους πως ο αρχικαπετάνιος σκοτώθηκε.
* Γι’ αυτό λοιπόν και με βασικό εργαλείο τη δημοσιογραφική εμπειρία περιορίζεται σε ένα ελάχιστο χρονικό διάστημα, από τα τέλη του Μαίου του 1945 μέχρι το απόγευμα της 15ης Ιουνίου που ο Άρης Βελουχιώτης περνάει στο μύθο δίνοντας ο ίδιος τέλος στη ζωή του, εγκλωβισμένος από τους διώκτες του στο φαράγγι του Φάγγου, στη Μεσούντα της Άρτας Φυσικά με το θέμα αυτό έχουν ασχοληθεί δεκάδες, εκατοντάδες θα έλεγα δημοσιογράφοι και «ερευνητές», από τα χρόνια του Εμφυλίου ακόμα και οι ιστορικοί αργότερα ενώ έχουν γραφεί χιλιάδες σελίδες πάνω στις τελευταίες ημέρες του Άρη Βελουχιώτη και την πορεία του από την Αργιθέα ως τις όχθες του Αχελώου. Ακόμα και άνθρωποι που δεν είχαν καμία ανάμειξη στα πράγματα εκείνης της εποχής, θεώρησαν
* Στις 12 Ιουνίου του 1945 το ΚΚΕ, που στο μεταξύ είχε υποδεχτεί από το κολαστήριο του Νταχάου τον εξόριστο ηγέτη του Νίκο Ζαχαριάδη, αποκήρυξε δημόσια τη δραστηριότητα του ’ρη. Λίγες μέρες αργότερα, στις 16 του μήνα, ο ’ρης Βελουχιώτης, κυκλωμένος από χωροφύλακες και παρακρατικούς, αυτοκτόνησε κάπου στις όχθες του Αχελώου var nColorScheme=1; var nFontSize=12; var initialBack=document.all.arttext.style.backgroundColor; var initialFor=document.all.arttext.style.color. ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ.
* Κατά τη γνώμη μας, ο Άρης Βελουχιώτης είναι όχι μόνο το πρότυπο του κομμουνιστή της τριτο-διεθνιστικής ηρωικής εποχής, της εποχής που ξεκίνησε απ’ τον Οκτώβρη και έφτασε στην Κούβα και στο Βιετνάμ, αλλά και του σημερινού και του μελλοντικού επαναθεμελιωμένου κομμουνιστικού κινήματος Γι’ αυτό αγαπήθηκε απεριόριστα απ’ την ελληνική εργατική τάξη και τη φτωχή αγροτιά. Η δράση του, η επαναστατική στάση του σε όλες τις δυσκολίες, η προλεταριακή αδιαλλαξία του, η ταύτισή του με τις θυσίες και τα βάσανα του λαού μας, η θέλησή του να μην πειθαρχήσει σε μια συμφωνία που πρόδιδε τα λαϊκά συμφέροντα, ο ηρωικός θάνατός του, αναδεικνύουν τον πρωτοκαπετάνιο του ΕΛΑΣ σε φωτεινό
* Παρακολούθηση της ετικέτας (tag) μέσω RSS. Find other items tagged with “αρησ-βελουχιωτησ” Technorati Del.icio.us IceRocket. On WordPress.com. Υποστήριξη 24/7. Forums.
* Αντικρούστηκε όμως από τον καπετάνιο της Ομάδας Μεραρχιών της Μακεδονίας Μάρκο Βαφειάδη και τελικά ο Βελουχιώτης δεν έλαβε μέρος στα Δεκεμβριανά Ο Βελουχιώτης, μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας (12 Φεβρουάριου 1945) υπέγραψε με τον στρατιωτικό αρχηγό του ΕΛΑΣ Στέφανο Σαράφη την αποστράτευση των ανταρτικών ομάδων κατηγόρησε όμως με δριμύτητα την πολιτική ηγεσία του ΕΑΜ για την εσφαλμένη τακτική της που κατά την άποψη του οδηγούσε στην εγκαθίδρυση των Άγγλων στην Ελλάδα και στη δίωξη των αγωνιστών του ΕΑΜ. Έτσι στο Γαρδίκι παρά την αρχική
* Ο μεγάλος ποιητής Κώστας Βάρναλης (1965), στο ββλίο του Πάνου Λαγδά, ‘ΑΡΗΣ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗΣ Ο ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΥ ΑΓΏΝΑ έγραψε: «Θρυλικός ο Άρης Βελουχιώτης Ο πρώτος που άρχισε την Αντίσταση του λαού στα βουνά κι ο τελευταίος που την έκλεισε με τον τραγικό του θάνατο. Η πρώτη ψυχή του Αγώνα, κι η τελευταία πνοή.
* Ώρα 2.30' Καλαρύτες 20 - Χ - 43 ΑΡΗΣ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗΣ Ο ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗ ΣΤΗ ΔΕΣΦΙΝΑ Σεπτέμβριος 1943 Σύντροφοι, τον σκοπό μας μέχρι της στιγμής δεν τον είχαμε αποκαλύψει για λόγους σκοπιμότητας Τώρα εμείς παιδιά του φτωχού λαού και πρωτοπόροι του αγώνα θα αγωνισθούμε για να δώσουμε μια πραγματική ελευθερία στους λαούς, γιατί αυτό που γίνεται σήμερα σε μας, είναι μέρος διεθνούς αγώνα που όλοι οι λαοί ξυπνήσανε θέλουνε να διώξουνε τους τυράννους όχι μόνο αυτούς που έχουμε εδώ αλλά και αυτούς που αύριο θα μας κατακτήσουνε για να μας κάνουνε οικονομικούς τους δούλους για αιώνες ολόκληρους,
* Στις 16 Ιουνίου συμπληρώνονται 64 χρόνια από τότε που έπαψε να χτυπά η φλογερή καρδιά του. Η επέτειος είναι μια αφορμή μνήμης και τιμής για την προσωπικότητα και την προσφορά του. Ο Αρης Βελουχιώτης, το πραγματικό του όνομα ήταν Θανάσης Κλάρας, γεννήθηκε στη Λαμία το 1905 Ηταν γιος εύπορου δικηγόρου και μεγάλωσε μέσα σε μια οικογένεια με πνευματική καλλιέργεια και παράδοση στους αγώνες για τη λευτεριά. Από έφηβος γνωρίστηκε με τους προοδευτικούς κύκλους και πολύ νέος έγινε μέλος του ΚΚΕ. Από νωρίς στην υπηρεσία του λαού Το 1922 αποφοίτησε από το Ανώτερο Τμήμα της «Αβερώφειου Γεωργικής Σχολής» και διορίζεται γεωπόνος στη Δράμα και στα Τρίκαλα.
* nazim , 20/02/08. 2. Ο Αθανάσιος Κλάρας ή Άρης Βελουχιώτης ήταν η μεγαλύτερη προσωπικότητα της εθνικής αντίστασης με τεράστια λαική απήχηση και ήρωας εφάμιλλος των ηρώων του '21. Υπό την καθοδήγισή του ο ΕΛΛΑΣ γιγαντώθηκε κι έδωσε έναν απαράμιλλο αγώνα κατά των κατοχικών δυνάμεων Όμως η επίσημη Ελλάδα προτίμησε επί χρόνια μετά να κρύβει ή να συκοφαντεί το μαζικότερο αντιστασιακό κίνημα της Ευρώπης. Επίσης στα ιστορικά του ΚΚΕ δεν υπάρχουν οι ηγέτες του αντάρτικου κινήματος και λιβανίζονται αυτοι που το κατακρεούργησαν(Ζαχαριάδης,Ι. aggitis , 20/02/08. 9. αφου κανεται copy paste τα ιδια απο αλλο βιντεο παρτε να γουσταρεται.
* New Page 1. ΑΡΗΣ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗΣ Ό Αθανάσιος Κλάρας ή Άρης Βελουχιώτης, όπως ώνομάσθη ο ίδιος κατά την έξοδο του εις τα βουνά της Ρούμελης το 1942, έγεννήθη εις την Λαμία το 1905 Μετά την άπoφoίτησίν του εκ της Μέσης Γεωργικής Σχολής Λαρίσης, έτοποθετήθη ως πρακτικός γεωπόνος εις περιοχή Δράμας, βραδύτερο εγκατέλειψε την θέσιν του και κατέφυγε εις τάς Αθήνας, όπου ηρχισε την κομμουνιστική του δρασιν. Υπηρέτησε την θητεία του εις το Πυροβολικό, όπου καθηρέθη από τον βαθμό του Δεκανέως λόγω της κομμουνιστικής του δραστηριότητος εντός της Μονάδος του. Μετά την
* Ο Βελουχιώτης ήταν και παρέμεινε ως το θάνατό του αδιάλλακτος εχθρός των ξένων κατακτητών και των μονίμων συνεργατών τους και κτύπησε αμείλικτα την εθνοπροδοσία, γι' αυτό αγαπήθηκε τόσο πολύ από το λαό και μισήθηκε άγρια από τους προδότες Πέρασαν 17 ολόκληρα χρόνια από το χαμό του Αρη, οι αγωνιστές της αντίστασης όμως όλοι οι Ελληνες πατριώτες θυμούνται και θα θυμούνται πάντα τον θρυλικό πολέμαρχο που συνέδεσε αδιάρρηκτα το όνομά του με μια από τις ενδοξότερες σελίδες της νεώτερης ιστορίας μας, την εποποιία της εθνικής μας αντίστασης. Και δεν θα αργήση να 'ρθη ο καιρός που οι δυνάμεις της εθνικής αναγέννησης ανοίγοντας το δρόμο
* Στις περισσότερες καταγραφές του ζητήματος, λοιπόν, ο Αρης Βελουχιώτης παρουσιάζεται ως σύμβολο το οποίο εμπεριείχε απόλυτα και διαμετρικά αντίθετα μεταξύ τους χαρακτηριστικά (είτε του απόλυτου καλού είτε του απόλυτου κακού), ανάλογα με τις πολιτικές και ηθικές επιδιώξεις του κάθε μελετητή Συγκεκριμένα, μέσα από μια πληθώρα αρθρογραφίας και βιβλιογραφίας, επιχειρείται, από αστούς και οπορτουνιστές ιστοριογράφους, η συκοφάντηση της ιστορικής πορείας του ΚΚΕ, των οργανωτικών αρχών λειτουργίας του, καθώς και το κτύπημα της πολιτικής του σήμερα. Από ποιους λοιπόν προβάλλεται ο Αρης και από ποια πλευρά, έχει ιδιαίτερη σημασία στην αξιολόγηση των διαφόρων αναλύσεων.
* Στο τέλος Σεπτεμβρίου 1944, ο Βελουχιώτης, με τη μεσολάβηση του υπουργού της εξόριστης κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας Παναγιώτη Κανελλόπουλου, δέχθηκε να αναστείλει τη λειτουργία των έκτακτων στρατοδικείων του ΕΛΑΣ στην Πελοπόννησο και έφυγε για τη Ρούμελη τον επόμενο μήνα, τις μέρες της αποχώρησης των Γερμανών από την Ελλάδα Τον Νοέμβριο του 1944 σε σύσκεψη καπετάνιων του ΕΛΑΣ πρότεινε να ετοιμαστεί ο ΕΛΑΣ για την αναμενόμενη σύγκρουση με τους Άγγλους:«Αν ζήσει κανένας σας να θυμάται τα λόγια αυτά. Οι Εγγλέζοι θα σας σφάξουν όλους σαν αρνιά, εγώ στα χέρια τους δε θα πέσω, γιατί τα βουνά με ξέρουν.

Wikilinks: Εγκυκλοπαίδεια παραπομπών

Ο «άγιος Άρης Βελουχιώτης ο μπροστάρης»

Ο Παναγιώτης δούλευε μάγειρας σ΄ ένα τουριστικό εστιατόριο. Γύρω στα 55 με 60.
Με είδε στο περίπτερο με τα ρούχα της δουλειάς και με περιεργάστηκε αδιάκριτα.
Εγώ του χαμογέλασα.
- Μπογιατζής πάντως δεν είσαι, μου είπε.
Και πιάσαμε την κουβέντα.
- Αγιογραφίες κάνεις ;
Από τον τρόπο που ρώτησε κατάλαβα πως μόνο ιεράρχες και οσίους δεν είχε στο μυαλό του.
- Κάνω , του απάντησα.
- Μπορείς να μου φτιάξεις τον άγιο Άρη Βελουχιώτη τον μπροστάρη;
- Μπορώ.
- Επέμενε μάλιστα η φράση «άγιος Άρης Βελουχιώτης ο μπροστάρης» να γραφτεί οπωσδήποτε στον πίνακα.
Έπρεπε να βλέπατε την έκφρασή του όταν του τον παρέδωσα. Τα μάτια του πετάγανε σπίθες και χαμογελούσε ως τ’ αυτιά.
.
Ιδού λοιπόν.

σολωμάντζαρος.......δια χειρός

ακρυλικό σε καμβά (50χ40) -2003

γνήσιος απόγονος των μεγάλων αγωνιστών του πρώτου αγώνα για την ανεξαρτησία της Ελλάδας, αιώνιο σύμβολο ενός αγώνα που συνεχίζεται ...


ΕΚΑΤΟ ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΑΡΗ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΙΚΟΣ ΒΙΔΑΛΗΣ
ΚΕΙΜΕΝA: ΓΙΩΡΓΟΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, ΙΟΥΛΙΑ ΑΓΡΑΦΙΩΤΗ, ΖΩΗ ΠΟΛΙΤΗ
ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΗΣ ΔΟΥΚΑΣ

Τραγούδι: Του Άρη - Πάνος Τζαβέλας
Ακούστε...
Διάρκεια: 04:02 - (943KB)

Ο ΑΔΙΑΛΛΑΚΤΟΣ ΜΑΧΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ
ΚΑΙ ΤΗΣ ΛΑΟΚΡΑΤΙΑΣ

Εκατό χρόνια από τη γέννησή του και εξήντα από τον άδικο σκοτωμό του συμπληρώνονται φέτος. Ο λόγος για τον Άρη Βελουχιώτη, κατά κόσμο Θανάση Κλάρα, που στα χρόνια της παρανομίας της δεκαετίας του '30 είχε το κομματικό ψευδώνυμο-προσωνύμιο «Μιζέριας». Το τελευταίο τού δόθηκε μιας και ο νεαρός Κλάρας μιλούσε ασταμάτητα για τη φτώχεια και την εξαθλίωση των χωρικών της Ρούμελης, του κάμπου του Δομοκού και της Λαμίας και των εργατών και προσφύγων στις φτωχογειτονιές της Αθήνας.
Έχουν γραφτεί πολλά και διάφορα για τον Άρη. Τη δράση του, τη συμβολή του στην εποποιία της Αντίστασης, την προσωπικότητά του, τις δυνατότητες και τα προτερήματά του, τις αδυναμίες του, την άνοδο και την πτώση, τη σύγκρουση με την ηγεσία του κόμματος, το τραγικό τέλος του. Και θα γραφτούν και άλλα στο μέλλον, γιατί έτσι συνήθως συμβαίνει για σημαντικούς ανθρώπους και ιστορικές φυσιογνωμίες. Συμβαίνει επίσης να γράφονται πολλά για να εξυπηρετήσουν ιδιοτελείς σκοπούς, να παραχαράξουν και να προσαρμόσουν την πραγματική ιστορία σε σύγχρονες ανάγκες ή να δικαιολογήσουν ατομικές ή συλλογικές μετέπειτα επιλογές. Όχι μόνο δεν ξέφυγε από αυτόν τον κανόνα ο Άρης αλλά και αποτελεί παράδειγμα ιστορικής κακοποίησης.
Ο Άρης ξεχώρισε από τους πολλούς για αρκετούς λόγους. Κύρια για την αναμφισβήτητη συμβολή του στην ανάπτυξη του αντικατοχικού εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα αλλά και για τη στάση του όταν αυτός ο αγώνας παγιδεύτηκε, κτυπήθηκε και ηττήθηκε. Πάντα σε τέτοια μεγάλα ιστορικά κύματα και λαϊκές αναγεννητικές παλίρροιες, μεταμορφώνονται, αναδεικνύονται, διαμορφώνονται άνθρωποι που μπαίνουν μπροστά, γίνονται ηγέτες και οδηγητές. Στη Μεγάλη Δεκαετία η μεταμόρφωση αυτή έγινε με αστρονομική ταχύτητα, αφορούσε χιλιάδες και χιλιάδες ανθρώπους σε διάφορα επίπεδα, δεν ήταν απλά και μόνο μια προσωπική υπόθεση και φυσικά δεν ήταν μόνο η περίπτωση του Άρη. Από τη χαμοζωή, την εξαθλίωση της οικονομικής κρίσης, από την παρανομία και τη διάλυση της μεταξικής δικτατορίας, οι κρυμμένες δυνάμεις του λαού και του επαναστατικού κινήματος, η Αντίσταση και ο αγώνας εκτίναξαν σε ένα ανώτερο και ζηλευτό επίπεδο χιλιάδες παλιούς αγωνιστές και κομμουνιστές και φυσικά ανέδειξαν και καινούριους.
Ο Άρης, γέννημα αυτών των χρόνων -αν και δεν αποτελεί τη μοναδική περίπτωση-, είναι μια χαρακτηριστική απόδειξη. Ο απομονωμένος από το κόμμα «δηλωσίας» από το κάτεργο της Κέρκυρας έγινε ο στρατολόγος, οργανωτής και εμπνευστής των πρώτων ανταρτο-ομάδων στη Ρούμελη και ύστερα ο πρωτοκαπετάνιος του Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ, ένας σύγχρονος θρύλος του αγώνα. Σε πείσμα διάφορων «αγιοποιήσεων» και ιστορικών ανακατασκευών, όμως, το αντάρτικο δεν ήταν μια προσωπική υπόθεση του Άρη. Ούτε ποτέ ο ίδιος ούτε φυσικά η αληθινή ιστορία συμφώνησαν σε αυτό. Ανεξάρτητα από επιμέρους διαφοροποιήσεις, δισταγμούς, προσανατολισμούς κ.λπ., η αλήθεια είναι πως συλλογικά η ηγεσία του ΚΚΕ μαζί με ένα πλατύτερο κομματικό δυναμικό κινήθηκε σε αυτή την κατεύθυνση, έστειλε τον Άρη στη Ρούμελη, προσανατόλισε δυνάμεις και υπήρξε ο εμψυχωτής του ΕΛΑΣ. Η ανάπτυξη ενός λαϊκού στρατού σε όλη σχεδόν την έκταση της ηπειρωτικής χώρας, με χιλιάδες αντάρτες και άλλους τόσους εφεδρικούς, μόνο αποτέλεσμα μιας οργανωμένης, πεισματικής, συλλογικής προσπάθειας, βασισμένης στις λαϊκές δυνάμεις, μπορεί να 'ναι. Και στην προκειμένη περίπτωση των κομμουνιστών κατά κύριο λόγο.
Μέλος του κόμματος ήταν ο Άρης,
τμήμα αυτής της ηρωικής κομμουνιστικής στρατιάς, μέσα σε αυτό ανέπτυξε, βελτίωσε, ανέδειξε τις ικανότητές του, τις καθοδηγητικές δυνατότητές του, τα προτερήματα και την αντρειοσύνη του. Μέσα εκεί έμαθε για την κοσμοθεωρία της εργατικής τάξης, για το σοσιαλισμό, την επαναστατική ανατροπή, για τις αιτίες της κακοδαιμονίας της Ελλάδας και τόσα άλλα που με γλαφυρό τρόπο αργότερα τα εκλαΐκευε στους εργάτες και τους αμόρφωτους αγρότες. Όπως και χιλιάδες άλλοι κομμουνιστές και στελέχη του κόμματος, «πήρε και έδωσε» σε αυτή τη σχέση και σε αυτή τη στράτευση, όπως και χιλιάδες άλλοι, «έβαλε το κεφάλι του στον τορβά» δίχως προσμονή για αντίτιμο, γιατί το ραντεβού στα «γουναράδικα» κείνη την περίοδο κλείνονταν μαζικά και καθημερινά από χιλιάδες επώνυμους και ανώνυμους.
Ούτε ήταν ο μόνος που αντιτάχθηκε και διαφώνησε στο χαντάκωμα του αγώνα. Και άλλα στελέχη και μέλη του κόμματος (για να μη μιλήσουμε για τους απλούς αντάρτες και το λαό) και πριν από το Δεκέμβρη και τη Βάρκιζα έβαζαν διαφωνίες για τις ιεραρχήσεις, τις επιλογές, τους προσανατολισμούς κ.λπ. Για τον τρόπο ανάπτυξης του ΕΛΑΣ, για τις συμφωνίες με το Κάιρο και τον ξένο παράγοντα, για την προετοιμασία μπροστά στην επικείμενη σύγκρουση για τη λύση του εσωτερικού προβλήματος μετά το φευγιό των Γερμανών. Ήταν ο μόνος που προχώρησε στην ανοιχτή αντιπαράθεση και σύγκρουση, αλλά αυτό -ανεξάρτητα από τη μετέπειτα δικαίωση- περισσότερο σαν τραγική κορύφωση της συλλογικής αντίφασης λειτούργησε παρά σαν πραγματική διέξοδος.
Οι κομμουνιστές πρέπει να απεχθάνονται και να πολεμούν και τις «αγιοποιήσεις» και τις «δαιμονοποιήσεις», γιατί έτσι συσκοτίζονται τα αληθινά γεγονότα, οι πραγματικές ιστορικές διαδρομές, οι αιτίες γι' αυτά που συνέβησαν ή θα συμβούν. Μέλος αυτής της μεγάλης και ηρωικής κομμουνιστικής στρατιάς η οποία εκτινάχθηκε μονομιάς στο επίκεντρο της ιστορίας, και ο Άρης, που βρέθηκε μπροστά σε πρωτοφανέρωτα και κρίσιμα διλήμματα και που κουβαλούσε αντιφάσεις, καθυστερήσεις, ανεπάρκειες και αδυναμίες, δεν απέφυγε και τα λάθη και τις παλινωδίες και τελικά το δρόμο προς την τραγωδία. Εκτός από τους ορκισμένους εχθρούς, κατηγορήθηκε και από συντρόφους για ορισμένες αρνητικές πλευρές του χαρακτήρα του και της συμπεριφοράς του. Αλλά και για όσα ήταν αληθινά, το ζήτημα είναι στο κατά πόσο βοηθήθηκε με κομματικό τρόπο να τα ξεπεράσει. Και η αλήθεια είναι πως λιγότερο βοηθήθηκε και περισσότερο αποτελούσε μόνιμα τον «συνήθη ύποπτο», που αντιμετωπιζόταν με τη δαμόκλειο σπάθη της δήλωσης της Κέρκυρας και με απειλές για «συντριβή» από το κόμμα. Και σε αυτή την αντιμετώπιση συναίνεσαν αρκετοί από την κομματική ηγεσία, που πάντα τον έβλεπαν με «μισό μάτι» - και όχι μόνο το δίδυμο Σιάντου-Ιωαννίδη.
Το «κατσαπλιάδικο», που σαν κατηγορία τον ακολουθούσε από την αρχή, έγινε αντικείμενο χειρισμών, πιέσεων και διάφορων απομονώσεων, για να ξανα-χρησιμοποιηθεί και πάλι στο τέλος. Γύρω από αυτό μπορούν να αναπτυχθούν διάφορες σκέψεις και να φωτιστούν διάφορες πλευρές αντικειμενικών προβλημάτων και υποκειμενικών αδυναμιών. Ο Άρης δεν ανέβηκε στη Ρούμελη για να τεθεί επικεφαλής ενός αντάρτικου στρατού φτιαγμένου. Ανέβηκε για να στήσει τις πρώτες οργανωμένες ανταρτοομάδες, με στρατολογίες νεαρών -κύρια- χωρικών, ορισμένων κυνηγημένων από τις δυνάμεις κατοχής και ελάχιστων κομματικών μελών που στάλθηκαν από το κέντρο στην αρχή. Όλοι τους -πέρα από ορισμένους «κλαρίτες»- αδοκίμαστοι σε αυτή την οργανωμένη και καινούρια ζωή, έπρεπε να μάθουν τα βασικά σε ελάχιστο χρόνο. Οι δυσκολίες, οι δισταγμοί, οι δυστροπίες, οι προσωπικές συνήθειες αποτελούσαν σοβαρό εμπόδιο, δημιουργούσαν προβλήματα που έπρεπε να αντιμετωπιστούν με αποφασιστικότητα, με σκληράδα μερικές φορές και με την ισχυρή δύναμη του παραδείγματος. Έπρεπε να γίνουν οι πρώτες αντάρτικες ένοπλες ενέργειες που να συγκλονίσουν και να συνεγείρουν τον πληθυσμό αλλά και να βαπτίσουν στη μάχη τους νεαρούς αντάρτες. Έπρεπε να σπάσει ο φόβος, η ηττοπάθεια, η μεμψιμοιρία. Όλα αυτά δεν ήταν -ειδικά το '42- καθόλου εύκολη υπόθεση. Όλοι παραδέχονται πως ο Άρης τα κατάφερε περίφημα σε αυτή την προσπάθεια, χωρίς να αποφύγει -όπως είναι φυσικό- υπερβολές και λάθη. Λάθη και υπερβολές μόνο στα κοιμητήρια δεν γίνονται.
Σε αυτή την πρώτη φάση ο Άρης δεν βοηθήθηκε κομματικά όσο θα έπρεπε και απαιτούσαν οι συνθήκες. Ο ίδιος -όχι λίγες φορές- επέμενε στην ανάγκη επιτελικής στελέχωσης των ανταρτοομάδων με παλιούς στρατιωτικούς, πράγμα που άρχισε να γίνεται μετά τη δεύτερη συνδιάσκεψη και τις συσκέψεις της Αθήνας στις οποίες συμμετείχε, καταφέρνοντας να ανατρέψει το βαρύ κλίμα εις βάρος του.
Η ραγδαία ανάπτυξη του ΕΛΑΣ και τα πρώτα σημάδια της ήττας των δυνάμεων του Άξονα έβαλαν από τα πράγματα στην ημερήσια διάταξη το μετα-κατοχικό καθεστώς στη χώρα. Οι αντιφάσεις του μεγάλου αγώνα άρχισαν να κορυφώνονται. Τμήμα αυτής της συλλογικής αντίφασης και ο Άρης ούτε επιχείρησε αλλά ούτε και μπορούσε για πολλούς λόγους -προσωπικούς και γενικούς- να κάνει την υπέρβαση που η ζωή απαιτούσε εκείνες τις στιγμές. Πέρα από τον Άρη, ούτε το κόμμα ούτε κάποια πλευρά του καθοδηγητικού πυρήνα του. Αυτό φάνηκε καθαρά και πριν από το Δεκέμβρη αλλά και μετά από αυτόν, στην ενδέκατη -απαράδεκτη από κάθε άποψη- ολομέλεια της ΚΕ το Φλεβάρη του '45, όπου σύσσωμη σχεδόν η καθοδηγητική ομάδα αποδέχθηκε μια απολογιστική εισήγηση που δεν έδινε καμία απάντηση για τη μεγάλη λαϊκή ήττα. Και το μεγάλο ερωτηματικό είναι πώς από αυτή την ολομέλεια η μυστική διαγραφή του Άρη έγινε δημόσια γνωστή ύστερα από τρεις μήνες δίχως μεγάλο προβληματισμό και δίχως αναζήτηση και της διαφορετικής γνώμης. Στο όνομα μόνο της ενότητας και χωρίς να υπάρχει χρόνος για μια συνολικότερη εξέταση όλων των πλευρών του προβλήματος που και χωρίς τον Άρη υπήρχε και φάνηκε γρήγορα.
Δεν θεωρούμε πως όλα όσα έγιναν ήταν μοιραία να γίνουν και πως το αποτέλεσμα ήταν προδιαγραμμένο. Μόνο που η ανατροπή της φοράς των πραγμάτων προϋπέθετε άλλους προσανατολισμούς από τα χρόνια της κατοχής, καθαρούς στόχους, αποφασιστικότητα και όχι παλινωδίες, μεγαλύτερη συλλογικότητα στο κέντρο των αποφάσεων, ξεπέρασμα καταστάσεων που υπήρχαν από παλιά στο κόμμα και πάνω από όλα σύμπνοια για το ρόλο, τις δυνατότητες και την αντιμετώπιση του ξένου (αγγλικού) παράγοντα. Αυτά δεν μπορούσαν να αλλάξουν από έναν ή να ανατραπούν με ένα πραξικόπημα.
Ακόμη περισσότερο που ο Άρης βίωσε από την αρχή μια ιδιότυπη προσωπική ομηρία που κατέληγε πάντα στην υποταγή στις αποφάσεις, ήταν έτσι και αλλιώς έξω από τον κεντρικό πυρήνα και δεν επιδίωξε καν να προτείνει μια εναλλακτική συνολική πλατφόρμα.
Ο Άρης δίκαια, πέρα για πέρα, πέρασε στην ιστορία και στη συλλογική μνήμη του λαού μας σαν ο αδιάλλακτος μαχητής της ανεξαρτησίας και της λαοκρατίας. Γέννημα-θρέμμα του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος, γνήσιος απόγονος των μεγάλων αγωνιστών του πρώτου αγώνα για την ανεξαρτησία της Ελλάδας, θα αποτελεί σε πείσμα των παραχαρακτών της Ιστορίας αιώνιο σύμβολο ενός αγώνα που συνεχίζεται μέχρι την τελική δικαίωση.

ως3


"Οταν το λαϊκό κίνημα θα αποκτήσει τη δύναμη και ευρύτητα που απαιτεί η εποχή που έρχεται"

Άρης, ο λαϊκός αγωνιστής

Διονύση Χαριτοπουλου, Άρης ο αρχηγός των ατάκτων, Εξάντας, Αθήνα 2001

Ο Δ. Χαριτόπουλος στην ιστορική βιογραφία του Αρη Βελουχιώτη προσπαθεί να "αποκαταστήσει" το μύθο του με έναν σχετικά άνισο τρόπο, "αγιάζοντας" τον Αρη.

Ο Αρης Βελουχιώτης δεν είχε ανάγκη όσο ήταν ζωντανός τις "αγιαστούρες", έτσι και νεκρός δεν τις χρειάζεται. Ο Αρης βγήκε από τα σπλάχνα του αγωνιζόμενου λαού και ήταν εκφραστής του πόθου του λαού για λευτεριά, γι' αυτό, πάρα τις προσπάθειες σπίλωσης της μορφής του από πολλές πλευρές εξακολουθεί να θεωρείται ηγετική μορφή του λαϊκού κινήματος.

Χρησιμοποιώντας μια πλούσια βιβλιογραφία (230 τίτλοι βιβλίων και δεκάδες συνεντεύξεις και κείμενα αρχείων), ο συγγραφέας πλάθει το πρόσωπο του λαϊκού αγωνιστική Αρη Βελουχιώτη καθώς και το ιστορικό πλαίσιο της εποχής 1941-1945 με έναν ικανοποιητικό τρόπο, χρησιμοποιώντας αρκετά αποσπάσματα συναγωνιστών ή αντιπάλων του. Κάποιες από τις πηγές του ειδικά σε κρίσιμα ζητήματα είναι το λιγότερο αμφίβολης αξιοπιστίας.

Ενδεικτικά να αναφέρουμε τη χρήση των αναμνήσεων του καπετάν Ορέστη (Α. Μουντριχας), ο οποίος έγινε μετά την απελευθέρωση "συνδικαλιστής" στο μέταλλο, κυνηγώντας απεργούς, και οι αναμνήσεις του δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα "Απογευματινή" το 1958. Επίσης τα βιβλία του Νικηφόρου (Δ. Δημητρίου), πρωταγωνιστή των γεγονότων στην Τασκένδη το 1955 και υπερασπιστή της αντιστασιακής δράσης του Ε. Γιαννόπουλου.

Η χρήση αποσπασμάτων από άλλες πηγές πάντα ήταν μια "πονηρή" τακτική, με την έννοια ότι ο συγγραφέας, απομονώνοντας ένα απόσπάσμα, κατευθύνει τον αναγνώστη εκεί που αυτός θέλει, αλλοιώνοντας μερικές φορές το νόημα του αρχικού κειμένου. Η σταχυολόγηση αποσπασμάτων από τις πηγές με το προηγούμενο κριτήριο οδήγησε το συγγραφέα να προσπεράσει την περιγραφή του καπετάν Μπουκουβάλα για τη συγκέντρωση των καπεταναίων στη Λαμία, όπου περιέχεται ένα επεισόδιο μεταξύ Αρη και Ορέστη. Αλλά αν το ανέφερε δεν θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τη "μαρτυρία" του Ορέστη για τη συγκέντρωση, άλλωστε ο Ορέστης δεν ήταν μέλος του ΚΚΕ, ήταν πρώην ενωμοτάρχης.

Είναι σημαντική η συμβολή του έργου στην αποκάλυψη του ρόλου και τη δράση των Αγγλων στη χώρα μας, μέσα από τα κείμενα των ίδιων του πρακτόρων τους και αρχείων του Φόρειν Οφις και της γερμανική κατοχικής διοίκησης. Δράση που κύριο στόχο είχε την υπονόμευση-διάλυση του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και τη δημιουργία των όρων για τον έλεγχο της χώρας μετά την απελευθέρωσή της από τους άγγλους ιμπεριαλιστές. Αναδεικνύει τη διαφορά μεταξύ ΕΛΑΣ και ΕΔΕΣ στην οργάνωση αλλά και στους στόχους τους: ο ΕΔΕΣ στηρίχθηκε στην αγγλική χρηματοδότηση (οι αξιωματικοί και οι αντάρτες του ήταν μισθοφόροι) και στήριξη, ενώ ο ΕΛΑΣ στον πατριωτισμό του λαού.

Προβάλλει το μεγαλείο της αντίστασης του ελληνικού λαού της πόλης και της υπαίθρου μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ, αποδεικνύοντας τις αστείρευτες δυνάμεις του λαού. Υπερασπίζεται το ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ, καταρρίπτοντας μια σειρά προπαγανδιστικών δοξασιών της αντίδρασης που καλλιεργήθηκαν μετά την απελευθέρωση για να δικαιολογήσουν τις διώξεις των προοδευτικών Ελληνων και τη στελέχωση του νέου κρατικού μηχανισμού από δωσίλογους και ταγματασφαλίτες. Στιγματίζει τη στάση των "επίσημων" πολιτικών που ή έκαναν αντίσταση από το Κάιρο ή υποτάχτηκαν και συνεργάστηκαν με τους φασίστες κατακτητές ή, τέλος, στην καλύτερη περίπτωση, "κάθονταν στα αβγά τους" ευχόμενοι την απελευθέρωση της χώρας από τους "σύμμαχους" άγγλους ιμπεριαλιστές.

Περιγράφει με πειστικό τρόπο τη δύσκολη πρώτη περίοδο του ΕΛΑΣ στη Ρούμελη, που το ξεπέρασμά της και η συγκρότησή του είναι αποτέλεσμα της προσωπικής δράσης του Αρη. Προσπάθεια που ανέδειξε τον Αρη ως τον αδιαμφισβήτητο πρωτοκαπετάνιο του ΕΛΑΣ και το όνομά του απέκτησε μυθικές διαστάσεις για το σκλαβωμένο λαό.

Στην προσπάθειά του "αγιασμού" ο συγγραφέας, με δεδομένη την "κόντρα" του Αρη Βελουχιώτη με το Π.Γ. του ΚΚΕ (Σιάντος, Ιωαννίδης), παρουσιάζει μια τάση υποτίμησης της οργανωμένης δράσης και πάλης μέσω των οργανώσεων του ΕΑΜ και του ΚΚΕ και ταυτόχρονα παρουσιάζει ότι όλα τα θετικά της δράσης και της ανάπτυξης του ΕΛΑΣ όφειλονται στον Αρη και τα αρνητικά στις "μηχανορραφίες" των στελεχών του ΚΚΕ. Αλήθεια, το μαζικότατο αντάρτικο του ΕΛΑΣ στη Θεσσαλία και τη Μακεδονία (οι μεγαλύτερες μονάδες του ΕΛΑΣ ήταν στη Θεσσαλία και τη Δ.Μακεδονία) οφείλεται μόνο στην ακτινοβολία του Αρη ή στη δράση των μελών και των στελεχών του ΕΑΜ και του ΚΚΕ;

Εξήντα και πλέον χρόνια μετά αποτελεί βεβαιότητα πλέον ότι η πολιτική ηγεσία του ΚΚΕ (Σιάντος-Ιωαννίδης) ήταν τουλάχιστον ανεπαρκής και κατώτερη των περιστάσεων. Η πολιτική τους αδυναμίαα εκτίμησης των δυνατοτήτων του λαού (το 1944 το ΕΑΜ είχε 2.000.000 μέλη), των διεθνών εξελίξεων και των στρατιωτικών δυνατοτήτων του ΕΛΑΣ τούς οδήγησε στη λαθεμένη τακτική (συμβιβαστική απέναντι στους άγγλους ιμπεριαλιστές και την ξεπουλημένη αστική τάξη). Η συμβιβαστική τακτική σε συνδυασμό με τις αλληλοαναιρούμενες κατευθύνσεις σε στρατιωτικό και πολιτικό επίπεδο οδήγησαν το ΕΑΜ στις καταστροφικές συμφωνίες του Λιβάνου και της Καζέρτας και στην ταφόπλακα του κινήματος στη Βάρκιζα. Ο συγγραφέας προσπερνάει το γεγονός ότι πλήθος στελεχών (ενδεικτικά μόνο να αναφέρουμε τον Π. Δανιηλίδη, τους θ. Μακρίδη και Γ. Μπλάνα) του ΚΚΕ από τότε είχαν εκφράσει τη διαφωνία τους (στο επίπεδο του κόμματος) στην πολιτική της ηγεσίας και θεωρεί ότι μόνο ο Αρης εξέφρασε διαφορετική άποψη. Τελικά βέβαια και αυτός πειθαρχούσε στις απόψεις του Π.Γ.

Προσπαθώντας ο συγγραφέας να ερμηνεύσει τη στάση του Π.Γ. του ΚΚΕ, πέρα απ' τις παραπάνω σωστές διατυπώσεις, αναπαράγει μια σειρά γνωστά μυθεύματα περί συμφωνίας μεταξύ Ι. Στάλιν και Τσόρτσιλ κ.λπ. (πηγή των παραπάνω πληροφοριών είναι «Η ιστορία του Ελληνικού Εθνους» ), "ξεχνώντας" ότι αν το Π.Γ. του ΚΚΕ είχε εμπιστοσύνη στις απόψεις του και στις δυνάμεις του λαού, δεν θα αποδεχόταν κανένα πατρονάρισμα, που μάλλον δεν υπήρξε ποτέ αλλά είναι στη φαντασία ιστορικών και στελεχών του ΚΚΕ που προσπαθούν να καλύψουν τις ευθύνες τους για τη λαθεμένη πολιτική τους. Είναι τουλάχιστο φαιδρό να υποστηρίζει κανείς ότι οι άγγλοι ιμπεριαλιστές "δέχτηκαν" την Ελλάδα ως αντάλλαγμα και "χάρισαν" την Κίνα.

Εν κατακλείδι, εκτιμώντας ότι το κίνημα ενάντια στους γερμανοϊταλούς φασίστες είναι δημιούργημα του λαού, έτσι λοιπόν η ιστορία και η εμπειρία του κινήματος της αντίστασης είναι υπόθεση του ίδιου του λαϊκού κινήματος και όχι ιστορικών που κρίνουν εξ αποστάσεως και εκ του ασφαλούς τους διαμορφωτές τις ιστορίας. Οταν το λαϊκό κίνημα θα αποκτήσει τη δύναμη και ευρύτητα που απαιτεί η εποχή που έρχεται, θα κρίνει μέσα από τον αγώνα του και την περίοδο εκείνη και θα ξαναγράψει την ιστορία από τη θέση του νικητή και όχι του ηττημένου. Τότε λοιπόν το λαϊκό κίνημα θα αποκαταστήσει και θα τοποθετήσει τον Αρη στο πάνθεον των ηρώων του.

Προλεταριακή Σημαία, φ. 445-446, 12/1/02


κκε-μλ

Στο Μπούλκης πηγαίνουν οι προδότες, ο Άρης θα πεθάνει στην Ε Λ Λ Α Δ Α.......

Για τον Άρη Βελουχιώτη

(Απόσπασμα από τα Απομνημονεύματα του Δ. Ράπτη)
Φωτογραφία: Ο Δ. Ράπτης ως Πρόεδρος της ΠΟΑΕΔ Τρικάλων καταθέτει στεφάνι στο μνημείο του Άρη Βελουχιώτη στη Λαμία

Κατάθεση στεφάνου στον Άρη Βελουχιώτη στη Λαμία

Στις 15 Μαΐου 1945 ο Άρης ήρθε στο χωριό μου Σταγιάδες. Με ειδοποιούν ότι ήρθαν αντάρτες και σε ζητούν. Εγώ αμφέβαλα μήπως καμιά πλεκτάνη. Από φράχτη σε φράχτη επιφυλακτικά πλησίασα. Ήταν στην πλατεία. Έδειχναν για αντάρτες. Τους πλησίασα κοντά, με είδαν μου λεν:

-Έλα μην φοβάσαι.

Συναντηθήκαμε, με πιάνει ο Άρης από το χέρι δεν τον γνώρισα.

- Καλά μου λέει, δεν με γνωρίζεις;

- Του λέω δεν σας γνωρίζω.

- Ο Άρης είμαι.

- Αρχηγέ μου, με συγχωρείς είστε ξυρισμένος γι' αυτό δεν σας γνωρίζω.

Είχε 30 παλικάρια διαλεγμένα ένα, ένα. Μου λέει:

- Θα μπορέσουμε να δώσουμε τα παιδιά να φάνε τίποτε; Είμαστε νηστικοί.

Βγήκαν χωριανοί, συγκέντρωσαν ψωμί, τυρί ότι μπόρεσαν.

- Συναγωνιστή Μήτσιο θα βρούμε έναν άνθρωπο να ειδοποιήσουμε το Ζαραλή να έρθει εδώ. Του λέγω:

- Αρχηγέ μου είναι δύσκολα να βρούμε, γιατί έπειτα από αυτά που ακούν άρχισαν να μην μας πλησιάζουν και εμάς.

- Τον ειδοποίησα εγώ αλλά δεν ξέρω αν του το πουν.

Εκεί που τα λέγαμε να και ο Ζαραλής.

- Του λέγει σου είπαν;

- Ναι, λέγει ο Ζαραλής.

Μας παίρνει και καθόμαστε στα σκαλιά του σχολείου. Μας είπε ότι ο αγώνας προδόθηκε από την ηγεσία, Σιάντος κ.λ.π. Ο λαός και οι αγωνιστές θα χτυπηθούν άσχημα. Πολλούς θα μας σκοτώσουν. Θα γεμίσουν φυλακές και θα ατιμάσουν τις γυναίκες μας, τα κορίτσια μας. Η Ελλάδα έπεσε στο δυτικό μπλοκ. Ο χειρισμός κακός και προδοτικός.

Πρώτον συμφωνία του Λιβάνου για κυβέρνηση εθνικής ενότητας. Εθνική προδοσία, παρά τις αντιρρήσεις μου να μην πηγαίνουμε στο Λίβανο, να έρθουν αυτοί εδώ.

Εμείς είμαστε στην Ελλάδα πολεμάμε και σκοτωνόμαστε. Δεν εισακούστηκα, το έκαμαν. Εφόσον τους τύλιξαν υπέγραψαν την καταδίκη του Ελληνικού λαού.

Υπογράψαμε να είναι προστάτες τα συμμαχικά στρατεύματα, δηλαδή όποιο εκ των δύο αντιμαχόμενων παρατάξεων δηλαδή ΕΑΜ ΕΛΑΣ - Ζέρβα ΕΔΕΣ ή ταξιαρχία Ρίμινι έρθουν σε ρήξη θα επέμβουν τα συμμαχικά στρατεύματα.

Δώσαμε το δικαίωμα στους Άγγλους να ρυθμίσουν τα δικά μας προβλήματα και ερωτώ ποιόν θα βοηθούσαν οι Άγγλοι; προφανώς τον Γλίξμπουργκ και τα τάγματα ασφαλείας του Ζέρβα κ.λ.π.

Έγιναν τα Δεκεμβριανά εμένα με τον Σαράφη μας έστειλαν στο Μέτσοβο να χτυπήσουμε το Ζέρβα. Δεν μας κράτησαν στην Αθήνα. Εάν ήμουν εγώ και ο Σαράφης στην Αθήνα για τρεις μέρες θα την καταλαμβάναμε την Αθήνα.

Τρίτο, έγινε η άλλη προδοσία στη «Βάρκιζα» για την παράδοση των όπλων. Συμφώνησαν, οι μεν ηθικοί αυτουργοί αμνηστεύονται, θα δικάζονται οι φυσικοί αυτουργοί. Βγάλανε τον εαυτό τους ως υπεύθυνοι και τα ρίξανε στους εκτελούντες εντολές ή διαταγές. Επειδή όλα αυτά που έγιναν εγώ σαν Άρης δεν τα δέχτηκα και ούτε παρέδωσα τα όπλα μου, για τον λόγο αυτόν πρέπει τώρα προτού οργανωθούν και μας επιστρατεύσουν τα παιδιά μας, να οργανωθούμε τώρα που έχουμε οπλισμό προτού μας τον πάρουν.

Αυτοί που γνωρίζουν που τα έχουμε θα τα παραδώσουν έπειτα από βασανιστήρια ή να φανούν πως είναι με αυτούς.

Λοιπόν σας τα εξήγησα όλα ένα, ένα. Περιμένω το Ζαχαριάδη αν και αυτός δε νομίζω πως θα συμφωνήσει με αυτούς. Ήρθα από εδώ αν θέλετε να με ακολουθήσετε να οργανώσουμε το νέο αντάρτικο τώρα που είναι ακόμη ανοργάνωτοι.

- Πείτε μου τι θα αποφασίσετε, ώστε να καθορίσουμε τους τομείς για να αναλάβετε την οργάνωση. Αν έρθετε θα φύγουμε μαζί. Να οργανώσουμε το δίκτυο, το αρχηγείο και μετά θα πάρει ο καθένας τον τομέα του.

Ο Ζαραλής κοιτούσε εμένα κι εγώ τον Ζαραλή.

Η απόφαση πάρθηκε να εξακολουθήσουμε. Ξεκινήσαμεμε κατεύθυνση προς τα βουνά της Πίνδου. Βαδίσαμε περί τις τρεις ώρες. Φτάσαμε στο βουνό Βίγλα σύνορα Πριόνια - Καταφύγη Γρεβενών και Κακοπλευρίου. Καθίσαμε να ξεκουραστούμεόταν ακούμε μία φωνή,

- Ράπτη, Ράπτη!

Έκαμε έναν μορφασμό ο Άρης, δεν μπορώ να τον περιγράψω. - - - - Έφτασαν τα καθάρματα.

Αυτοί συνέχιζαν να φωνάζουν το δικό μου όνομα όχι του Ζαραλή. -- Πήγαινε να δούμε τι θα σου πουν.

Αυτοί δεν πλησίασαν τον Άρη να του πουν.

Έμειναν περί τα 150 μέτρα μακριά. Πήγα βλέπω τον δάσκαλο Μπλούτσο από το Καστράκι, τον άλλον δεν τον γνώρισα, μάλλον ήταν ξένος. Μου λέγει οΜπλούτσος:

-Που πάτε;

- Του είπα πως πέρασε ο Άρης κ.λ.π.

-Καλά δεν το γνωρίζεις πως ο Άρης δεν πειθάρχησε στην απόφαση του κόμματος και κάμει του κεφαλιού του; Γυρίστε πίσω πάρε τον Ζαραλή διότι θα πάτε χαμένοι. Ο Άρης είναι αποκηρυγμένος. Μην το λες ότι αποκηρύχτηκε μπορεί αυτήν την στιγμή να αυτοκτονήσει. Εσύ θα τους πεις μόνον ότι θα αγωνιστούμε ειρηνικά πολιτικά όχι με ένοπλο αγώνα.

Γύρισα στον Άρη.

-Τι σου είπαν; -

- Αρχηγέ, μου είπαν πως δε θα κάνουμε ένοπλο αγώνα, αλλά αγώνα ειρηνικό.

- Καλά φύγετε είπε, καταστενοχωρημένος.

Μου είχε πει ο Μπλούτσος, πες του άμα θέλει να πάει στο Μπούλκης στην Σερβία εκεί που είναι και άλλοι πολλοί δικοί μας. - Του λέγω κι εγώ με το πολύ μυαλό,

- Αρχηγέ μου δεν πάμε και ’μείς στο Μπούλκης που είναι κι άλλοι;

-Τι ήταν αυτό που του είπα αγρίεψε και μου λέγει. Στο Μπούλκης πηγαίνουν οι προδότες, ο Άρης θα πεθάνει στην Ε Λ Λ Α Δ Α....... Φύγετε, φύγετε ...

Σηκωνόμαστε με τον Ζαραλή να φύγουμε. Ο Μπλούτσος με τον άλλον εξαφανίστηκαν, δεν μας περίμεναν. Εμείς όπως καταλάβαμε φοβήθηκαν από τις φωνές του Άρη. Αυτή είναι η πραγματικότητα του Άρη και όχι αυτή που γράφουν πως ο Άρης πέρασε τα Τρίκαλα και κατευθύνθηκε προς το Κόζιακα.

Ο Άρης σκοτώθηκε ή αυτοκτόνησε, δε γνωρίζω. Γνωρίζω πως το πρώτο παλικάρι της ΕΛΛΑΔΟΣ δολοφονήθηκε, αλλά από ποιους, βγάλτε μόνοι σας το συμπέρασμα.

Μαρτυρία για τις τελευταίες μέρες του Άρη

Ο λόγος του στην πλατεία Ελευθερίας

Ο λόγος του Άρη Βελουχιώτη στη ΛαμίαΓιατί αγωνίστηκα


Αδέλφια, Έλληνες και Ελληνίδες της Λαμίας και της περιοχής της!
Από μέρους του Γενικού Στρατηγείου του Ε.Λ.Α.Σ, σας φέρω τους πιο θερμούς χαιρετισμούς.
Όπως βλέπετε, πρόκειται «να βγάλω λόγο». Μα ο λόγος μου αυτός δεν θα μοιάζει καθόλου με τους λόγους που γνωρίσατε μέχρι σήμερα. Δεν πρόκειται να σας υποσχεθώ ούτε πως θα σας φτιάξω γεφύρια ή ποτάμια, όπως σας υποσχόντουσαν πως θα σας φέρουν οι παλιοί κομματάρχες. Ούτε και θα σας τάξω λαγούς με πετραχήλια. Δεν επιδιώκω ν’ αποσπάσω επαίνους για τη ρητορική μου δεινότητα. Επιδιώκω απλώς ν’ ακούσετε αυτά που θα σας πω. Προσέξτε. Θ’ αρχίσω σαν τα παραμύθια:

Η αθάνατη ελληνική φυλή
Κάποτε η γωνιά αυτή της γης που πατάμε και λέγεται Ελλάδα ήτανε δοξασμένη κι ευτυχισμένη κι είχε ένα πολιτισμό, οπού επί 2 1/2 χιλιάδες χρόνια συνεχίζει να παραμένει και να θαυμάζεται απ’ όλον τον κόσμο. Κανένας σοφός η άσοφος δεν μπορεί μέχρι σήμερα να γράψει ούτε μια λέξη, αν δεν αναφερθεί στα έργα που άφησαν οι δημιουργοί αυτού του πολιτισμού, που λέγεται αρχαίος ελληνικός πολιτισμός.
Κάποτε, λοιπόν, η χώρα μας ήτανε δοξασμένη, μα αργότερα την υποδούλωσαν κι έχασε την παλιά της αυτή δόξα. Μα ύστερα από κάμποσα χρόνια η χώρα μας σηκώθηκε στο πόδι κι ύστερα από σκληρούς αγώνες ενάντια στη σκλαβιά, πάλι λευτερώθηκε.
Στην εποχή της σκλαβιάς πέρασε σκληρά, μαύρα χρόνια και πολλοί «έξυπνοι», ανάμεσα στους οποίους και κάποιος Φαλμεράγιερ, ισχυρίστηκαν πως η ελληνική φυλή έσβησε κι ότι αυτή διασταυρώθηκε μ’ άλλες φυλές, που δεν έχουν τίποτα το κοινό με την αρχαία ελληνική φυλή. Μα ότι κι αν πούνε, αυτό δεν έχει καμία αξία. Την ελληνικότητα μας την αποδείξαμε. Γεγονός είναι ότι η χώρα μας ξεσηκώθηκε και ξαναγένηκε πάλι λεύτερη.

Αυτό κάνεις δεν το ήθελε. Ούτε οι ξένοι βασιλιάδες, ούτε οι ντόπιοι κοτζαμπάσηδες. Οι ξένοι δεν το θέλανε, γιατί φοβισμένοι από τη γαλλική επανάσταση, χτυπούσαν όλες τις εξεγέρσεις και δημιούργησαν γι’ αυτό μεταξύ τους την Ιερή Συμμαχία. Οι ντόπιοι κοτζαμπάσηδες γιατί τα είχανε καλά με τους Τούρκους και ξεζουμίζανε το λαό.

Η αντίδραση ουρλιάζει
Μα ο ελληνικός λαός δεν θά ‘τανε αυτός ο λαός, ο λαός δηλαδή της χώρας της λευτεριάς και του πολιτισμού, αλλά λαός ζούγκλας, αν δεν έβγαζε μέσα από τα σπλάχνα του τους αρχηγούς εκείνους, που θα οδηγούσανε στη λευτεριά του. Όπως βλέπετε, λοιπόν, όλοι -ξένοι και ντόπιοι- πάλεψαν για να μην ξεσηκωθεί ο λαός κι αποχτήσει τη λευτεριά του.
Μέσα στα χρόνια της σκλαβιάς δε σταμάτησαν οι αγώνες. Μικροί ή μεγάλοι. Ένοπλοι ή όχι. Κι ύστερα μέσα απ’ αυτό το λαό ξεπήδησε ο μεγάλος βάρδος της επανάστασης, πού ύμνησε με τα τραγούδια του την ιδέα της εξέγερσης του έθνους, ο πρόδρομος της Φιλικής Εταιρίας: ο Ρήγας. Η αντίδραση τον σκότωσε, πριν προλάβει να φέρει σε πέρας τις αρχές του. Μα ο σπόρος που έσπειρε βλάστησε σύντομα.

Σε λίγο, η Φιλική Εταιρία έγινε κι αγκάλιασε χιλιάδες Έλληνες
Ας ούρλιαζε η αντίδραση. Ας υπόγραφε άτιμα χαρτιά, σαν αυτό πού υπογράφηκε στη διάσκεψη της Βιέννης στα 1815, κάτω από το όποιο έβαλε την υπογραφή του κι ο πολύς Γιάννης Καποδίστριας και που διαλάμβανε, ότι όχι μόνο δε θα ευνοηθεί και επιτραπεί ένα εθνικοαπελευθερωτικής κίνημα στην Ελλάδα, μα και θα πνιγεί στο αίμα αν ξεσπάσει.
Ο Γιάννης Καποδίστριας, που μας τον παρουσιάζουν στα σχολειά σαν μεγάλο και τρανό, με προτομές και πορτραίτα, είναι ο πρώτος καταστροφέας της Ελλάδας. Μα ότι έκανε, δεν το έκανε σαν Καποδίστριας, μα σαν εκπρόσωπος όλης της ελληνικής αντίδρασης. Ας ούρλιαζε λοιπόν, μαζί μαι τη διεθνή και η ντόπια αντίδραση. Κι ας υπογράφανε άτιμα χαρτιά.

Ο λαός προχωρεί
Τίποτα δεν ήτανε ικανό να συγκρατήσει τη φλόγα για τη λευτεριά, που έκαιγε μέσα στις καρδιές του λαού μας. Έτσι, στα 1821, ύστερα από κόπους και θυσίες και χάρη στον ενθουσιασμό και τη φλόγα του Παπαφλέσσα, που χρησιμοποίησε όλα τα μέσα, ακόμα και την ψευτιά, κηρύσσοντας την εξέγερση, ξεσηκώθηκε πρώτος ο Μοριάς. Από δω, από το Μοριά, άρχισε η επανάσταση του 1821.

Στο άκουσμα της εξέγερσης όλοι οι ισχυροί της γης, ξένοι και ντόπιοι, τρόμαξαν. Οι κοτζαμπάσηδες, όμως, βλέποντας ότι δεν τους ήτανε δυνατό να συγκρατήσουν το λαό και φοβούμενοι την οργή του, αναγκάστηκαν να κόψουν τη συνεργασία τους με τους καταχτητές και για να ευνουχίσουν το λαϊκό απελευθερωτικό κίνημα, πήρανε όλοι μέρος στην επανάσταση κι έτσι αυτή πήρε χαραχτήρα πανεθνικό.

Οι τρανοί της γης τρόμαξαν και, χρησιμοποιώντας όλα τα τερτίπια, προσπάθησαν να πνίξουν την επανάσταση. Μα γελάστηκαν. Επί 7 ολόκληρα χρόνια πάλεψαν οι προπάτορες μας, παρά το γεγονός ότι η ελληνική αντίδραση, δυο φορές, το 1823 και 1825, οργάνωσε τον εμφύλιο πόλεμο για να σπάσει ακριβώς τους αγώνες αυτούς. Έτσι οι πρόγονοι μας ανάγκασαν όλους τους εχθρούς μας να γλύψουν εκεί που έφτυσαν και ν’ αναγνωρίσουν τους αγώνες μας και την ανεξαρτησία μας.
Κανείς δεν πίστευε προηγούμενα σ’ αυτό το θαύμα, που συντελέστηκε από τις ίδιες τις δυνάμεις και τα μέσα του λαού. Άλλοι περίμεναν να τους έλθει η λευτεριά από τη Ρωσία κι άλλοι από τη μεγαλοψυχία των βασιλιάδων της Ευρώπης. Μα η επανάσταση απόδειξε, ότι αυτή μόνη της χάρισε τη λευτεριά της πατρίδας μας. Τα παραμύθια του φιλελληνισμού, χάρη στον οποίο αποκτήσαμε δήθεν τη λευτεριά μας, εφευρέθηκαν μόνο και μόνο για να γίνει πιστευτό, ότι η πατρίδα μας λευτερώθηκε, Όχι από τις ίδιες της τις δυνάμεις, μα από τους ξένους. Υπήρξαν βέβαια φιλέλληνες, που αγωνίστηκαν, πολέμησαν κι έχυσαν το αίμα τους για τη λευτεριά της πατρίδας μας. Τιμή και δόξα σ’ αυτούς κι αιώνια ας είναι η ευγνωμοσύνη του έθνους. Μα αυτοί υπήρξαν μεμονωμένα άτομα μονάχα. Η θεωρία του οργανωμένου φιλελληνισμού είναι καθαρό παραμύθι.

Με την επικράτηση της επανάστασης αμέσως οι δικοί μας κοτζαμπάσηδες επιβλήθηκαν πάνω στη χώρα μας. Η αντίδραση, ντόπια και ξένη, για να ευνουχίσει το λαϊκό χαραχτήρα του κινήματος και να επιβάλει νέα σκλαβιά, χρησιμοποίησε όλα τα μέσα. Και στο τέλος το πέτυχε. Η αρχή έγινε κολλώντας στο σβέρκο της πατρίδας μας αυτόν που σας είπα πρωτύτερα:
Τον Καποδίστρια. Ο Γιάννης Καποδίστριας από την ανασύσταση του ελληνικού κράτους άρχισε την καταστροφή της χώρας μας, κι ένας άλλος Γιάννης, ο Μεταξάς, έβαλε σ’ αυτήν το καπάκι.

Πώς μας επιβλήθηκαν οι βασιλιάδες
Ο λαός νόμιζε, ότι μια που πέτυχε πια η επανάσταση, θα επακολουθούσαν τα χρόνια της ευτυχίας του, ότι όλη η ανθρωπότητα θάτανε στο πλευρό της χώρας μας και πως η χώρα μας, για μια ακόμα φορά, θα βρισκότανε σε θέση να ξαναπάρει, όπως και παλιότερα, ολόκληρη την ανθρωπότητα από το χέρι και να της δείξει καινούργιους δρόμους πολιτισμού και προόδου. Μα στη θέση αυτών η ντόπια και ξένη αντίδραση επιβλήθηκαν και φέρανε τον Καποδίστρια, τη Βαυαρική δυναστεία με τον Όθωνα.

Χρόνια και χρόνια απάτης και ρεμούλας μας κράτησαν μακριά από την ευτυχία και τον πολιτισμό και μας ρίξανε μέσα στην εξαθλίωση, την πείνα, την κακομοιριά και τη δυστυχία. Έτσι η Ελλάδα που υπήρξε κάποτε η πηγή των φώτων και του πολιτισμού, κατάντησε να βρίσκεται στο πιο χαμηλό επίπεδο οικονομικής, κοινωνικής και εκπολιτιστικής ανάπτυξης, όχι μόνο έναντι των λαών της Ευρώπης, αλλά και των Βαλκανίων.

Η προδοσία του αλβανικού έπους
Η ουσία αυτού βρίσκεται στο γεγονός, ότι αντίδραση σκεφτόταν μόνο πώς να εκμεταλλευτεί, να βασανίσει, και να ξεζουμίσει το λαό, οργανώνοντας κινήματα κάθε τόσο και καλλιεργώντας τις φαγωμάρες, προπαγανδίζοντας και πείθοντας το λαό ότι είναι απαραίτητο να ζει φτωχός και κακομοιριασμένος. Χαρακτηριστικό είναι ότι πιάνοντας μια λέξη του Κολοκοτρώνη, που ονόμασε κάποτε τη χώρα μας Ψωροκώσταινα, κατάφερε να πείσει το λαό ότι το ελληνικό κράτος δε μπορεί να ορθοποδήσει μόνο του κι ότι θα έπρεπε να μας κυβερνήσουν οι ξένοι, ονομάζοντας γι αυτό και τα πολιτικά κόμματα ρωσικά, αγγλικά και γαλλικά. Σ’ αυτό το σημείο μας φέρανε οι κορυφές που διοικούσαν τον τόπο μας. Κάποτε φτάσαμε και στη δημοκρατία. Μα αυτό έμοιαζε με την παροιμία που έλεγε ο λαός:

Άλλαξε ο Μανωλιός κι έβαλε τα ρούχα του αλλιώς
Μυρίστηκαν οι έξυπνοι ψητό από τη μοναρχία και βρίσκοντας ότι «έφταιγε» η δημοκρατία για τη δυστυχία του λαού, ξαναφέρανε το βασιλιά. Και τότε άρχισαν πιο ξετσίπωτα ακόμα να ξεζουμίζουν και να καταπιέζουν το λαό. Και για να μπορούν να πνίγουν τις κραυγές του, βάλανε στο κεφάλι μας το Μεταξά, που ήτανε πάντα πράχτορας του ΙΙ γραφείου του γερμανικού επιτελείου, από τον καιρό που σπούδαζε στη στρατιωτική σχολή της Γερμανίας.

Έτσι, ύστερα από 120 χρόνια, ξαναπέσαμε πάλι στη σκλαβιά, γιατί έτσι κακά μας κυβερνήσανε στο διάστημα αυτό.

Σ’ αυτή την κατάσταση βρεθήκαμε, όταν ξέσπασε η πολεμική λαίλαπα και η σύγκρουση μεταξύ των κολοσσών. Μα κανένας απ’ αυτούς δε σκέφτηκε ελληνικά και να δει πώς θα ξέφευγε η χώρα μας τη λαίλαπα αυτή. Με την επίγνωση ότι η χώρα μας θα τραβούσε στην καταστροφή μπήκανε στον πόλεμο.
Έχουμε ντοκουμέντα στα χέρια μας, πού μας αποδείχνουν, ότι οι άνθρωποι αυτοί είχανε σκοπό να ρίξουνε μόνο τρεις τουφεκιές στο Αλβανικό μέτωπο κι ύστερα να μας παραδώσουν στους φασίστες. Υπάρχουν ντοκουμέντα που μας πείθουν ότι το Νοέμβρη προς το Δεκέμβρη του 1940 μπορούσαμε να πετάξουμε τους Ιταλούς στη θάλασσα. Μα αυτοί συγκρατούσαν το στρατό μέχρι που να λύσει το στρατιωτικό της πρόβλημα, η Γερμανία στην Ευρώπη κι ύστερα να δικαιολογηθούν ότι δε μπορούσαν να τα βγάλουν πέρα με δυο κολοσσούς. Δεν πίστευαν στις δόξες του στρατού μας, στο θάρρος, στην τόλμη, στην αυταπάρνηση και τον ηρωισμό του, που πολεμούσε με φλόγα ενάντια στο φασισμό, νηστικός και ξυπόλυτος πάνω στα βουνό της Αλβανίας με τη βοήθεια όλου του ελληνικού λάου. Αυτοί δεν πίστευαν σ’ αυτά και περιμένανε πως θα καμφθεί. Γι’ αυτό το έπος της Αλβανίας είναι ολοκληρωτικά έργο του λαού. Είναι έργο του λαού που το πραγματοποίησε με το μένος που είχε ενάντια στο φασισμό και το ζυγό του Μεταξά, με θυσίες και ηρωισμούς.

Έτσι, μας ξαναδέσανε στη σκλαβιά
Μα ο λαός μας δεν είτανε σε θέση να συνεχίσει το έργο του αυτό. Όσο φλογερά κι αν ήτανε τα στήθη του, η φλόγα αυτή δεν θα άντεχε στα σιδερόφρακτα μεγαθήρια των φασιστών, μια που είχε μέσα του και την προδοσία των ηγετών του. Έτσι αναγκάστηκε να υποκύψει, μα όχι σαν ηττημένος. Γιατί αυτή η συνθηκολόγηση που έκαναν, υπογράφηκε πριν ακόμα πολεμήσει ο στρατός μας. Αυτή δεν είτανε ήττα του λαού μας, μα ήττα και χρεωκοπία των καθεστώτων που μεσολάβησαν από το 1821-1941. Γι αυτό κι ο λαός μας τιμωρεί σήμερα την ήττα αυτί και θα την τιμωρήσει αργότερα πιο σκληρά ακόμα.

Έτσι ήλθαν οι Γερμανοί στον τόπο μας και μας σκλαβώσανε. Μα για μας, για το λαό μας, καμιά κηλίδα δε θα μπορούσε να προσαφθεί, ότι εγκαταλείψαμε τα εδάφη μας. Αυτή θα κολλούσε, όταν δεν ξεσηκωνόμαστε. Τι μπορούσαμε να περιμένουμε απ’ αυτούς που φορούσαν τα κλακ και τα μπακαλιαράκια; Τι μπορούσαν να μας πούνε αυτοί; Το μόνο που βρίσκανε να μας λένε, ήτανε: Ησυχία, παιδιά, και τάξη. Κάναμε κυβέρνηση, ησυχάστε. Αυτό όμως θέλανε κι οι Γερμανοί. Μα τα λόγια αυτά τα εκστομίζανε οι άνθρωποι εκείνοι που δεν έχουν το δικαίωμα να ονομάζονται Έλληνες.

Κι όμως, δε θα συμβιβάζονταν με τη λογική και τη ράτσα μας, αν δε βγαίναν πάλι τα στοιχεία αυτά που θα κρατούσανε ψηλά την τιμή του έθνους μας, μέσα από το λαό μας.

Στο δρόμο του αντάρτικου
Μια μαυρίλα πλάκωνε τον ελληνικό ορίζοντα. Κανείς δεν ήξερε τι θα έφερνε η αύριο και πώς θα ξεφεύγαμε από τη σιδερένια τανάλια που μας έσφιγγε. Κείνοι που ένιωθαν βρίσκονταν στις φυλακές και τα ξερονήσια. Κι εδώ πρέπει να στιγματιστεί μια άλλη ατιμία των ανθρώπων της 4ης Αυγούστου, που φεύγοντας, τους παράδωσε στα χέρια των καταχτητών.

Μια άλλη μερίδα πού ένιωθε, ασχολούνταν με τις μαύρες και άσπρες αγορές. Έτσι, όλο το βάρος έπεσε πάνω σε μια χούφτα ανθρώπων, απ’ αυτούς που τρώγανε καρπαζιές μέσα στα αστυνομικά μπουντρούμια και τις ασφάλειες, μα που φλέγονταν από ηρωισμό και ανδρεία και μέσα τους υπήρχε μια ζεστή ελληνική καρδιά κι έτρεχε στις φλέβες τους πραγματικό ελληνικό αίμα. Αυτοί άναψαν το δαυλό κι έδωσαν το σύνθημα για τον ξεσηκωμό του Έθνους. Αυτοί που δώσανε το κουράγιο στους Έλληνες. Αυτοί που δημιούργησαν τη νέα Φιλική Εταιρία: το ΕAM.

Βέβαια, ποιος θά ‘τανε κείνος που μπορούσε να πιστέψει τότε. Ότι αυτή η φούχτα των ανθρώπων θα έφερνε στη χώρα μας τη μεγαλόπρεπη αυτή νίκη. Μα η υφή, η ψυχοσύνθεση, το σκαρί των ανθρώπων αυτών ήτανε τέτοιο. Παρά τις φυλακές, τους κατατρεγμούς, τις δολοφονίες, τα βασανιστήρια, τις ομαδικές εκτελέσεις και την τρομοκρατία, οι άνθρωποι αυτοί οδηγούσαν ηρωικά και θαρραλέα τις μάζες στον δρόμο της λευτεριάς.

Ξέρετε όλοι πως άρχισε το κίνημα αυτό και δε σταματώ στις λεπτομέρειες του. Όταν έχουμε τη μέρα της εθνικής ανεξαρτησίας μας, πού γιορτάζουμε στις 25 Μάρτη, χαιρόμαστε, τραγουδάμε και κλαίμε από τη συγκίνηση. Μα από δω και πέρα θα έχουμε δυο εθνικές γιορτές: την 25η Μάρτη και την 27η Σεπτέμβρη επέτειο της δημιουργίας του ΕΑΜ, που αποτέλεσε τη βάση της σημερινής μας απελευθέρωσης.

Αυτό πρέπει να το νιώσουμε
Στα προηγούμενα χρόνια πολλοί περνούσανε από την πλατεία του Διάκου, μα κανείς δεν ένιωθε τον παλμό που περιείχε το τραγούδι, που μας δίδασκε στο σχολείο ο παλιός καθηγητής μας Λάσκαρης:

Σας ευλογεί του Διάκου μας το τιμημένο χέρι…

Κανείς δεν ένιωθε, ότι έπρεπε να φύγει μακριά από τα μικροσυμφέροντα του και να παλέψει για τη λευτεριά. Μα η χούφτα αυτή των ανθρώπων, που σας μίλησα πιο πάνω, ρίχτηκε ολόψυχα στον αγώνα.

Η αντίδραση στο άκουσμα της χρησιμοποίησε όλα τα μέσα κι έθεσε σε ενέργεια όλες τις ατιμίες για να τη σαμποτάρει. Μα όλα αυτά στάθηκαν ανίκανα να σπάσουν τον αγώνα της. Αντίθετα, αυτή ρίζωνε κάθε μέρα και πιο πολύ κι ανέπτυσσε τη δράση της. Κι επειδή δεν είχε σκοπό να καταπιαστεί με χαρτοπόλεμο έβγαλε στο βουνό το αντάρτικο.
Θυμάμαι όταν τον χειμώνα του 1941 ήλθα εδώ σαν «μαυραγορίτης» για να βάλω μπροστά τη δουλειά. Σας γνώριζα όλους, μα κανείς από σας δεν ήξερε τι επεδίωκα εγώ. Τότε μαζί με τον Γ. Φράγκο και Γ. Γιαταγάνα βγάλαμε το πρώτο διάγγελμα του ΕΑΜ. Πολλοί νομίζανε τότες, ότι αυτό είτανε μόνο ντόρος και τίποτα άλλο.

Όταν λέγαμε ότι σε λίγο θα σφυρίζει το μάλιγχερ και θα κροταλίζει ξερά το πολυβόλο στις βουνοκορφές και τα φαράγγια μας κι οι Γερμανοί και Ιταλοί θα φεύγουν ντροπιασμένοι, ίσως πολλοί να λέγανε πως αυτά δεν ήτανε παρά ηχηρές φράσεις.

Μα ύστερα από 2 1/2 μήνες άρχισε πραγματικά να λαλεί το ντουφέκι. Και τι δεν είπανε τότε! Όπως και στα 1821 όλη η αντίδραση συνωμότησε εναντίον μας και στην αρχή δεν έλεγε τίποτα για το αντάρτικο, κάνοντας το ίδιο πού κάνει και η στρουθοκάμηλος, όταν κρύβει το κεφάλι της, ενώ όλο της το σώμα φαίνεται. Έτσι κι αυτοί, νομίζανε, ότι αν δε λέγανε τίποτα για το αντάρτικο και το αγνοούσαν, δε θα ξαναβροντούσε το καριοφίλι. Μα μπορούσε να σταματήσει αυτό; Κάθε μέρα κοκκίνιζαν τα βουνά και τα φαράγγια από το αίμα.

Κι όταν είδαν ότι το αντάρτικο μεγάλωνε, παρά τη σιωπή τους, τότε κι αυτοί άλλαξαν τρόπο για να μας πολεμήσουν. Μας ονόμασαν πλιατσικολόγους, κατσικοκλέφτες, ληστοσυμμορίτες κλπ. Ακόμα βρέθηκαν άνθρωποι να μας αποκηρύξουν με την υπογραφή τους γιατί σκοτώσαμε τον προδότη και εκβιαστή Μαραθέα. Αυτοί οι κύριοι ήτανε κυριολεκτικά ηλίθιοι. Δεν ξέρανε ούτε το ατομικό τους συμφέρον. Νόμισαν, πως αν μας αποκήρυσσαν θα σταματούσε κι ο αγώνας μας κι ότι δεν θα είμαστε κάποτε ικανοί να τους σφίξουμε το λαιμό και να τους πνίξουμε. Ας είναι. Τέτοιοι ηλίθιοι ήτανε και τέτοιες ηλιθιότητες λέγανε. Ας κάνουν τώρα τα ψηλά τους καπέλα κλωσσοφωλιές.

Η ύπαιθρος αναπνέει
Μα είτανε δυνατό να πιάσει αυτό; Οι χωριάτες είχανε δει για πρώτη φορά το θαύμα ν’ αφήνουν τα πράματα τους έξω χωρίς να τους τα πειράζει κανείς. Η ζωοκλοπή είχε καταργηθεί στην ύπαιθρο και η ασφάλεια της ζωής και της περιουσίας ποτέ δεν ήτανε σ’ αυτό το σημείο. Ήτανε θαύμα αυτό; Όχι. Αλλά για πρώτη φορά το χωριό γνώρισε την εξουσία, η οποία βγήκε για να χτυπήσει την εσχάτη προδοσία, το έγκλημα, τη ζωοκλοπή κλπ. και να εμπεδώσει την ασφάλεια.

Κι όταν χτυπήσαμε τα εγκλήματα αυτά και πατάξαμε την προδοσία, αυτοί σαν δεσποινίδες της αριστοκρατίας, που δε βλέπουν γύρω τους τη δυστυχία και την κακομοιριά πού βασιλεύει, αλλά συγκινούνται από ένα άρρωστο γατάκι, έμπηξαν τις φωνές και μας κατηγόρησαν ότι σκοτώνουμε. Επί Μεταξά βιάστηκαν γυναίκες, υπέστησαν μαρτύρια χιλιάδες άνθρωποι, σκοτώθηκαν και γκρεμίστηκαν από τα μπαλκόνια της Ασφάλειας γέροι, έγιναν τόσα εγκλήματα, μα κανείς απ’ αυτούς δεν είπε τίποτα.

Μα τώρα φωνάζουνε ότι ο Άρης σφάζει.
Ναι, σφάξαμε κι είμαστε έτοιμοι να ξανασφάξουμε, αν χρειαστεί. Ποιους όμως σφάξαμε; Εμείς είμαστε πιο πονόψυχοι απ’ αυτούς. Απόδειξη είναι ότι εμείς είμαστε κείνοι που τρώγαμε χρόνια τώρα τις καρπαζιές και καταδιωκόμασταν. Σφάξαμε κείνους που πρόδιδαν στους καταχτητές τους Έλληνες, κείνους που κλέβανε το λαό και διαπράττανε εγκλήματα.

Κι είναι κυριολεκτικά ηλίθιοι κείνοι πού τους πήρε ο πόνος γι’ αυτούς, που τόσο δικαιολογημένα χτυπήσαμε, για να παίρνουν το μέρος τους ή είναι ολοκληρωτικά συνένοχοι τους. Μα ούτε και το κόλπο αυτό έπιασε.

Το αντάρτικο σώζει το λαό
Τότε όμως αυτοί, σαν καλοί ζαχαροπλάστες που ήτανε, κατασκευάσανε ένα νέο χρυσό χάπι: Ναι, φωνάζανε. Δεν υπάρχει αντίρρηση, ότι οι αντάρτες διεξάγουν εθνικό αγώνα. Μα το ζήτημα αυτό θα λυθεί από τους ισχυρούς. Τι μας χρειάζονται, λοιπόν, οι αγώνες κι οι σκοτωμοί, αφού τα ζητήματα μας θα τα λύσουνε άλλοι; Λυτό το σύνθημα έπιανε. Είχανε όμως δίκιο; Ασφαλώς όχι! Γιατί δεν είχανε δίκιο;

Στα 1941-42 το ΕΑΜ δεν ήτανε ακόμα ισχυρό.

Γι’ αυτό δεν είχε αρχίσει ο αγώνας να παίρνει μαζικό χαραχτήρα. Ούτε κι αντάρτικη δράση υπήρχε. Κι όμως. Στα 1941-42 πέθαναν από την πείνα και τις αρρώστιες, που επακολούθησαν απ’ αυτήν, 300.000 άνθρωποι μόνο στην Αθήνα, τον Πειραιά και τα περίχωρα τους. Και θα πέθαιναν αργότερα ακόμα περισσότεροι, αν το ΕΑΜ δεν κινητοποιούσε με συγκεντρώσεις, διαδηλώσεις, συλλαλητήρια και απεργίες το λαό και δεν τον εμψύχωνε: Να επιβληθεί το σταμάτημα της αρπαγής της παραγωγής μας από μέρους των κατακτητών. Να επιβληθεί σ’ αυτούς ν’ αφήσουν το Διεθνή Ερυθρό Σταυρό να αναλάβει την τροφοδοσία του λαού μας. Να προσέξουν την κατάσταση της Ελλάδας στο εξωτερικό.

Αν το αντάρτικο δε σταματούσε τις φάλαγγες των Γερμανών που κλέβανε την παραγωγή της χώρας μας και δεν καταργούσε τη συγκέντρωση της παραγωγής που τη βάζανε στο χέρι οι καταχτητές, αν δε γίνονταν όλα αυτά, τότε τα θύματα από την πείνα και τις αρρώστιες θα ήταν πολύ περισσότερα. Όλες οι χιλιάδες των θυμάτων, που πέσανε για τη ζωή και τη λευτεριά του λαού μας, ποτέ δε φθάνουν τα θύματα της πείνας και των ασθενειών.

Πότε ακούστηκε στην ιστορία της ανθρωπότητας να πραγματοποιείται η απελευθέρωση μέσω της μπαγαποντιάς; Ποτέ. Η λευτεριά δεν κερδίζεται με ξόρκια, αλλά με αγώνες και θύματα! Μα κι αν το θέλαμε, δεν είχαμε αυτό το δικαίωμα. Το δικαίωμα δηλαδή να κηλιδώσουμε την ιστορία της πατρίδας μας. Αυτό θα ήτανε ασέβεια στη μνήμη των ηρωικών μας προγόνων.

Μα ούτε είχαμε το δικαίωμα να κολλήσουμε μια ατιμωτική σφραγίδα, μια σφραγίδα αίσχους, στο κούτελο των επερχομένων γενεών, των παιδιών μας και των εγγονιών μας, ότι κατάγονται από γενιά ευνούχων, που δέχονται να πεθαίνουν στα πεζοδρόμια από τον ατιμωτικότερο των θανάτων, από την πείνα, παρά να πεθαίνουν με το όπλο στο χέρι, παλεύοντας για τη λευτεριά.
Τι θα έπρεπε να προτιμούσαμε; Το πρώτο ή το δεύτερο;
Όχι! Χίλιες φορές όχι!
Καλύτερα να γινότανε το παν ένα μπουρλότο, παρά να υποταχθούμε στους καταχτητές. Αυτό ο λαός μας το κατάλαβε, τους μούτζωσε κι έδωσε αυτά τα γενναία παλικάρια, που είναι τώρα στεφανωμένα με δόξες, με δάφνες και με νίκες.

Η αντίδραση συνωμοτεί
Τότε κι αυτοί αναγκάστηκαν ν’ αλλάξουν βιολί κι αποφάσισαν να βγάλουν στο βουνό δικές τους ανταρτοομάδες.
Μα γιατί αυτό; Το ΕAM είχε δηλώσει ότι δεν είχε μονοπώλιο τον αντάρτικο αγώνα. Γι’ αυτό και τους κάλεσε να σχηματιστούν κοινές ανταρτοομάδες. Αν είχανε την πρόθεση να παλέψουν ενάντια στους καταχτητές, θα το κάνανε. Τότε όμως, ισχυρίζονται, ότι η χωρογραφία της Ελλάδας και η πυκνότητα της κατοχής δεν επέτρεπε την ύπαρξη ανταρτοομάδων. Όταν όμως είδανε εμάς, όταν λευτερώσαμε την ύπαιθρο, τότε κι αυτοί αποφάσισαν να δημιουργήσουν αντάρτικο.

Τι θα περίμενε κανείς απ’ αυτούς αρχή αρχή; Ποια κραυγή, έστω και τυπικά, να βγει από το στόμα τους; Φυσικά, “Κάτω οι καταχτητές”!

Μα την θέση τους τη γνωστοποίησαν από την αρχή. Η πρώτη κραυγή τους ήτανε: “Κάτω το ΕΑΜ”!

Μα εμείς και πάλι τους καλέσαμε για να ενωθούμε. Αυτοί όμως αρνήθηκαν, γιατί δεν θέλανε να υποβληθούν σε κόπους και μόχθους για να πολεμήσουν τον καταχτητή. Γιατί αυτοί δεν είτανε εντολοδόχοι του ελληνικού λαού, μα της αντίδρασης από το φόβο της λαοκρατίας που ζητούσαν να πολεμήσουν.

Στο τέλος μας κήρυξαν κι ανοιχτά τον πόλεμο, ένοπλα, συνεργαζόμενοι με τους καταχτητές. Θα είμαστε ασυνεπείς στον αγώνα μας και προδότες του λάου μας, αν σιχαινόμαστε τα αίματα. Γι’ αυτό, σαν εντολοδόχοι του λαού, συντρίψαμε τους συνεργάτες αυτούς των καταχτητών, τους πολέμιους του εθνικού μας αγώνα.

Ο ΕΛΑΣ στο πλευρό των συμμάχων
Ύστερα απ’ αυτό χρησιμοποίησαν το κόλπο: Μας κατηγόρησαν, ότι δε βοηθάμε το συμμαχικό αγώνα, αλλά θα υπακούσουμε μόνο στους Ρώσους. Κι απειλούσαν ότι όταν θά ‘ρθουν οι σύμμαχοι εδώ, θα μας κανονίσουν. Αυτοί, που συνεργάζονταν με τους Γερμανούς, απειλούσανε ότι θα μας χτυπήσουν οι σύμμαχοι!

Αυτοί που στα 1941 πρόδωσαν το συμμαχικό αγώνα. Αυτοί που μαγάρισαν τις Θερμοπύλες και τους Τριακόσιους μας κι άφησαν τους συμμάχους Άγγλους να μάχονται μόνοι τους εκεί, ενώ αυτοί είχαν παραδώσει την Ελλάδα με τη συνθηκολόγηση του Τσολάκογλου, μας κατηγορούσαν ότι δεν ενισχύουμε τον συμμαχικό αγώνα κι έβαζαν στο μυαλό των συμμάχων την άτιμη σκέψη, ότι δήθεν θα μας χτυπούσαν ερχόμενοι εδώ.

Ο Γοργοπόταμος
Μα σε λίγο τους ήλθε το πρώτο χαστούκι! Η πρώτη ομάδα των Άγγλων αλεξιπτωτιστών έπεφτε, όχι σ’ αυτούς, μα στον Άρη, πάνω στη Γκιώνα. Και μαζί μ’ αυτούς τραβήξαμε κι ανατινάξαμε τον Γοργοπόταμο. Ο αρχηγός των συμμαχικών στρατευμάτων της Μέσης Ανατολής, στρατηγός Ουίλσον, δήλωνε ανοιχτά, ότι οι επιτυχίες των συμμάχων στην Αφρική οφείλονται κατά 80% στην ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου, γιατί αυτή εμπόδισε την αποστολή γερμανικών ενισχύσεων και εφοδιασμού.

Μα να κι ένα τελευταίο: Στην Πελοπόννησο προτείναμε στους τσολιάδες να καταθέσουν τα όπλα κι εμείς θα τους αφήσουμε ελεύθερους. Μα οι Άγγλοι το απέρριψαν αυτό και συνέλαβαν όλους τους τσολιάδες, τους έκλεισαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης και τους παραπέμπουν να δικαστούν από τα στρατοδικεία. Στο κάτω-κάτω, να τώρα οι Άγγλοι μπροστά σας. Διαβαίνουν τους δρόμους της Λαμίας και πάνε να χτυπήσουν τους Γερμανούς μαζί με μας. Μαζί τους θα πολεμήσουμε εμείς κι οχι αυτοί, μέχρι την ολοκληρωτική συντριβή του φασισμού.
Μα τα κατακάθια αυτά βρήκανε νέο τροπάρι: Μας κατηγορούν ότι είμαστε όλοι κομμουνιστές και ισχυρίζονται, ότι το ΕΑΜ. και ο ΕΛΑΣ είναι σκεπασμένες κομμουνιστικές οργανώσεις. Μα αυτή η κατηγορία μπορεί ν’ αποτελέσει ντροπή ή έπαινο;

Αγωνιζόμαστε για την Δημοκρατία
Το Κομμουνιστικό Κόμμα δε βαδίζει τώρα για τον κομμουνισμό. Το ΚΚΕ έχει βέβαια στο πρόγραμμα του σαν τελική του επιδίωξη τον Κομμουνισμό. Μα όχι για τώρα. Τον Κομμουνισμό θα τον επιβάλλετε σεις, ο λαός κι όχι το ΚΚΕ. Κι είμαι βέβαιος ότι πολλοί από τους μορφωμένους μας, που δεν τον θέλουν σήμερα, θα ψηφίσουν τότε για να επικρατήσει ο Κομμουνισμός. Σήμερα, όμως, το ΚΚΕ. δεν επιδιώκει παρά μόνο μια δημοκρατική λύση του ελληνικού προβλήματος.

Μα ας πούμε, ότι το ΚΚΕ θα εφαρμόσει τον Κομμουνισμό.

Λένε ότι ο Κομμουνισμός χαλνά τις εκκλησιές και γδέρνει τους παπάδες. Τόσο χαζοί είναι λοιπόν οι κομμουνιστές να χαλάσουν τις εκκλησιές, που δεν τους εμποδίζουν σε τίποτα; Οι εκκλησιές μας φταίνε ή τα καράβια του Εμπειρίκου; Γιατί λοιπόν να κάψουμε τις εκκλησιές; Ποιος χτυπά τη θρησκεία; Θα γδάρουμε τους παπάδες; Μα γιατί; Εμείς βλέπουμε, ότι χιλιάδες παπάδες βρίσκονται τώρα στην πρωτοπορία του κινήματος μας και η συμβολή του κλήρου, που στάθηκε στο πλευρό μας, υπήρξε ανεκτίμητη. Μήπως συμβαίνει το αντίθετο; Γιατί αυτοί που εμφανίζονται σαν προστάτες της εκκλησίας, γκρεμίσανε μαζί με τους Γερμανούς και γδέρνουνε παπάδες.

Ο Κομμουνισμός, λένε, θα καταργήσει την θρησκεία. Μα η θρησκεία είναι ζήτημα συνείδησης. Πώς θα καταργηθεί λοιπόν; Η κατάργηση της θρησκευτικής συνείδησης είναι πράμα αδύνατο, έστω κι αν ακόμα οι κομμουνιστές θέλανε να την καταργήσουν. Η θρησκευτική συνείδηση δεν καταργείται με απλές διαταγές. Αν συνέβαινε ένα τέτοιο πράμα, αυτό θα έμοιαζε με την διαταγή πού έβγαλε κάποτε ένας αστυνόμος στην Ανάφη, με την οποία απαγόρευε την πάλη των τάξεων!

Το τι θα γίνει στο πολύ μακρινό μέλλον, το πώς θα σκέπτονται οι άνθρωποι τότε, είναι άλλο πρόβλημα. Και κανένας πολιτικός δε μπορεί να βγάλει νόμο για το τι θα πρέπει να γίνει ύστερα από 200 η 500 χρόνια. Ούτε λοιπόν κι εμείς θα βγάλουμε τέτοιο νόμο. Μας ενδιαφέρει το πώς θα προκόψει ο λαός μας σήμερα κι όχι το τι φιλοσοφικές πεποιθήσεις θα έχει ύστερα από 500 χρόνια.
Συνεπώς καταλαβαίνετε τώρα, ότι αυτοί που διαδίδουν αυτές τις συκοφαντίες επιδιώκουν άλλους σκοπούς, προσπαθώντας με το μέσο αυτό της συκοφαντίας να εξαπατήσουν το λαό και να διαιωνίσουν την κυριαρχία τους πάνω του. Αν μάλιστα εξετάσουμε βαθύτερα το πράμα αυτό, θα δούμε ότι αυτοί είναι άθρησκοι, γιατί σε αυτούς δεν υπάρχει ούτε ίχνος θρησκευτικής συνείδησης κι ο μόνος που λατρεύουν είναι ο Θεός Μαμμωνάς, ο Θεός του χρήματος…

Θα συσπειρώσουμε την οικογένεια
Κατηγορούν τους κομμουνιστές, ότι αυτοί θα διαλύσουν επίσης την οικογένεια. Λες κι εμείς κατεβήκαμε από τον ουρανό και δε γεννηθήκαμε από σπίτια ή φυτρώσαμε μόνοι μας σαν τα μανιτάρια. Η οικογένεια δημιουργήθηκε από ορισμένες οικονομικές συνθήκες.
Σε μια ορισμένη ανάπτυξη της κοινωνίας δημιουργήθηκε η ανάγκη της οικογένειας, γιατί έτσι θα αντιμετωπίζονταν καλύτερα οι ανάγκες της ζωής.
Χρειάζονταν να δουλεύουν όλοι: Ο πατέρας και τα παιδιά στα χτήματα, οι γυναίκες στον αργαλειό και το σπίτι, γιατί μόνο με τον τρόπο αυτό θ’ αντιμετωπίζονταν οι βιοτικές ανάγκες τους. Αυτού του είδους οι οικονομικές συνθήκες που επικρατούσαν τότε, πλησίαζαν όπως βλέπετε, πιο στενά τα μέλη της οικογένειας μεταξύ τους.
Σήμερα όμως τι γίνεται; Οι σημερινές οικονομικές συνθήκες αναγκάζουν όχι πια το στενό πλησίασμα της οικογένειας, αλλά αντίθετα την απομάκρυνση της.
Να ένα παράδειγμα: Ένας άντρας παντρεύεται, μα την επομένη του γάμου του φεύγει στην Αμερική για να μπορέσει να αντιμετωπίσει τις ανάγκες της ζωής του και της γυναίκας του.
Ποιος διαλύει στην περίπτωση αυτήν την οικογένεια; Οι κομμουνιστές ή οι οικονομικές συνθήκες πού δημιούργησε η κεφαλαιοκρατία;
Κι εδώ, λοιπόν, βλέπουμε φανερά, ότι αυτοί που μας κατηγορούν πως θέλουμε να διαλύσουμε την οικογένεια, δεν είναι άλλοι, παρά αυτοί οι ίδιοι πού τη διαλύουν στην πραγματικότητα, ενώ εμείς επιδιώκουμε το στερέωμα της.

Θα δώσουμε στο λαό τα οικονομικά μέσα για να μπορεί να μη σκορπάει την οικογένεια του στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα.
Μας κατηγορούν ότι θέμε να καταργήσουμε τα σύνορα και να διαλύσουμε το κράτος. Μα το κράτος εμείς το φτιάχνουμε σήμερα, γιατί δεν υπήρξε, μια που αυτοί οι ίδιοι το είχανε διαλύσει.

Ποιος είναι λοιπόν πατριώτης; Αυτοί ή εμείς;

Το κεφάλαιο δεν έχει πατρίδα και τρέχει να βρει κέρδη σ’ όποια χώρα υπάρχουνε τέτοια. Γι’ αυτό δε νοιάζεται κι ούτε συγκινείται με την ύπαρξη των συνόρων και του κράτους. Ενώ εμείς, το μόνο πού διαθέτουμε, είναι οι καλύβες μας και τα πεζούλια μας. Αυτά αντίθετα από το κεφάλαιο που τρέχει, οπού βρει κέρδη, δε μπορούν να κινηθούν και παραμένουν μέσα στη χώρα που κατοικούμε.
Ποιος, λοιπόν, μπορεί να ενδιαφερθεί καλύτερα για την πατρίδα του; Αυτοί που ξεπορτίζουν τα κεφάλαιά τους από τη χώρα μας ή εμείς που παραμένουμε με τα πεζούλια μας εδώ;

Όταν έξαφνα στα 1929-31 το κράτος ζήτησε, λόγω της οικονομικής κρίσης πού μάστιζε τότε τη χώρα μας να κατεβάσουν οι ξένοι ομολογιούχοι το ποσοστό που πληρώναμε σε τοκοχρεολύσια, οι Άγγλοι δέχτηκαν να το μειώσουν σε 35%, αλλά οι Έλληνες ομολογιούχοι αρνήθηκαν. Να λοιπόν, ποιος είναι ο πατριωτισμός τους! Αυτός φτάνει μέχρι το σημείο που δεν θίγονται τα οικονομικά τους συμφέροντα. Αυτοί λοιπόν οι ίδιοι που μας κατηγορούν ότι επιδιώκουμε την κατάργηση των συνόρων και την διάλυση του κράτους, αυτοί τα ξεπουλάνε αυτά στην πρώτη ευκαιρία.

Όταν οι άτιμοι μιλάνε για τιμή
Μας κατηγορούν επίσης, ότι εμείς επιβουλευόμαστε την τιμή. Βλέπετε, όλοι αυτοί οι «ηθικοί», που όταν περπατάνε μπερδεύουνται τα κεφάλια τους στα σύρματα, μιλάνε για τιμή! Αυτοί που πούλησαν τις γυναίκες και τις αδελφές στον κατακτητή, για να κάνουν τα νταραβέρια μαζί του και μας σκλάβωσαν διπλά, αυτοί πάνε τώρα να μας πείσουν ότι είναι οι κέρβεροι της τιμής και της ηθικής.

Με αυτά τα μέσα προσπαθούν να εξαπατήσουν το λαό για να συνεχίσουν το ξεζούμισμα και την εκμετάλλευση του. Και πολλές φορές το καταφέρνουν αυτό και μας πείθουν μάλιστα ότι έτσι είναι όπως τα λένε.
Πάρτε ένα παράδειγμα, απ’ αυτό που γίνεται στα χωριά: Ο χωριάτης καπνίζει τον καπνό που παράγει ο ίδιος. Μα τον πείσανε ότι αυτός είναι λαθραίος. Κι ο ίδιος ο χωρικός σου λέει ότι καπνίζει λαθραίο καπνό. Λες και δεν τον έσπειρε αυτός στον τόπο μας, αλλά τον έφερε από την Αμερική. Όπως βλέπετε λοιπόν κι ο ίδιος ο χωριάτης το πίστεψε, πως ο καπνός του είναι «λαθραίος».
Η αντίδραση δεν σταματά σε τίποτα μπροστά προκειμένου να εξαπατήσει το λαό, χρησιμοποιώντας γι αυτό όλα τα μέσα, όλη τη συκοφαντία και το ψέμα. Μα αυτές οι συκοφαντίες στην ύπαιθρο, όπου μας είδανε και μας νιώσανε, έγιναν συντρίμμια. Στις πόλεις θα γίνει κι αυτού το ίδιο. Σε λίγες μέρες θα δείτε κι εσείς μόνοι σας την πραγματικότητα.
Γιατί ο δικός μας σκοπός είναι ένας: Πώς θα ζήσει καλύτερα ο λαός μας!

Όταν ήταν εδώ ο κατακτητής, αυτοί θέλανε τότε την τάξη. Εμείς θέλαμε την αταξία για να κάνουμε ανυπόφορη τη ζωή του κατακτητή.Τώρα αυτοί θέλουνε την αταξία. Μα εμείς θέλουμε την τάξη. Αυτοί είναι οι οργανωτές του εμφυλίου πολέμου για να εκμεταλλεύονται το λαό μας. Αυτοί είναι οι λύκοι, που προσπαθούν να κατασπαράξουν το κοπάδι, εμάς, εσάς, όλους μας, το λαό δηλαδή.

Τηρήσαμε τις υποσχέσεις μας
Ο ΕΛΑΣ και το ΕΑΜ. υποσχέθηκαν στο λαό την πάλη ενάντια στον κατακτητή και την απελευθέρωση της χώρας μας. Αυτές τις υποσχέσεις τις τηρήσαμε. Εμείς δεν δημιουργήσαμε κυβερνητικό τύπο. Αυτός δημιουργήθηκε μόνος του από το λαό. Από τον Οκτώβρη του 1942 μόνος του ο λαός τράβηξε στις εκλογές της αυτοδιοίκησης του.

Ο θεσμός αυτός της αυτοδιοίκησης, που για πρώτη φορά εμφανίστηκε στην Ευρυτανία, αποτέλεσε την απαρχή της δημιουργίας του από το χωριό μέχρι την Π.Ε.Ε.Α. αργότερα.

Εμείς είμαστε υπέρ της ενότητας και χάρη στις προσπάθειες τις δικές μας οφείλεται κατά 9 5% η δημιουργία της εθνικής κυβερνήσεως, κάτω από την οποία αγωνιζόμαστε σήμερα. Μέχρι τη Λάρισα η πατρίδα μας είναι τώρα ελεύθερη. Και γρήγορα θ’ απελευθερώσουμε όλη την υπόλοιπη Ελλάδα. Έτσι και η δεύτερη μας υπόσχεση τείνει να πραγματοποιηθεί ολοκληρωτικά.

Η πάλη μας για τη λαοκρατία
Το συγκεντρωμένο πλήθος στον λόγο του Άρη Βελουχιώτη στη ΛαμίαΜα εμείς υποσχεθήκαμε στο λαό και κάτι άλλο: Ότι δεν θ’ αφήσουμε το όπλο από το χέρι μας αν δεν πετύχουμε και τη διπλή λευτεριά: τη λαοκρατία. Για αυτό θα παλέψουμε για να εκτελέσουμε κι αυτή την υπόσχεση μας, αφιερώνοντας και θυσιάζοντας την ζωή μας ακόμα για τη λαοκρατική λύση του ελληνικού προβλήματος.

Ο ΕΛΑΣ στα χέρια πρώτα της Κ.Ε. του ΕΑΜ και της ΠΕΕΑ αργότερα αποτέλεσε το δυνατό όπλο της διατήρησης του λαού μας στη ζωή. Τον μοχλό της γρηγορότερης απελευθέρωσης μας. Τώρα, στα χέρια της εθνικής μας κυβέρνησης, που αποτελείται απ’ όλα τα κόμματα και τις οργανώσεις και που υπόσχεται στο πρόγραμμα της λαοκρατικές λύσεις, θ’ αποτελέσει την εγγύηση, ότι θα συνεχίσουμε τον πόλεμο μέχρι την ολοκληρωτική συντριβή του φασισμού κι ότι θα εξασφαλισθούν οι ως τώρα κατακτήσεις του λαού μας και θα κερδηθούν και νέες.

Φωνάζατε πολύ για την θανατική καταδίκη των προδοτών, των συνεργατών του καταχτητή και των εκμεταλλευτών της δυστυχίας τού λαού στα χρόνια της κατοχής. Όταν εμείς δεν είχαμε τη δυνατότητα να τους δικάσουμε, τους εκτελούσαμε. Αργότερα τους δικάζαμε σε στρατοδικεία. Τώρα, όσους έχουμε συλλάβει θα τους παραδώσουμε στην δικαιοσύνη. Υπάρχει η νόμιμη πια κυβέρνηση και αυτή θα αποφασίζει για όλα. Μη φωνάζετε λοιπόν. Αυτοί θα δικασθούν και θα καταδικασθούν. Μα δεν θάχει και μεγάλη σημασία.
Τεράστια σημασία θάχει αν καταδικάσετε και θανατώσετε εσείς, ο κυρίαρχος λαός, το καθεστώς που γεννάει τέτοια καθάρματα.

Μεθαύριο θα τραβήξουμε στις εκλογές. Το πρώτο ράπισμα πρέπει να δοθεί στο δημοψήφισμα, με την οριστική καταδίκη του φιλοβασιλισμού και την εγκαθίδρυση της δημοκρατίας. Αλλά γιατί στρεφόμαστε με τόση μανία ενάντια στο βασιλιά;

1. Γιατί αυτός πρώτα-πρώτα δεν είναι ούτε Έλληνας.
2. Γιατί μας τον φέρανε με το ψεύτικο δημοψήφισμα του 1935.
3. Γιατί είναι επίορκος. Καταπάτησε το Σύνταγμα του 1911 κι έβαλε δικτάτορα τον πεμπτοφαλαγγίτη Γιάννη Μεταξά.
4. Γιατί άφησε όλους τους ανίκανους και πεμπτοφαλαγγίτες στρατηγούς και υπουργούς να προδώσουν τον πόλεμο της Αλβανίας και να υποδουλώσουν την πατρίδα μας.
5. Τέλος, γιατί στην εθνική μας συμφορά του 1941, αντί να καθίσει εδώ και να θυσιαστεί σαν άλλος
Κόδρος των Αθηνών, μας εγκατέλειψε. Αν είτανε καλός έπρεπε να καθίσει εδώ κι αντί να βγει στο κλαρί ο Άρης και δεν ξέρω ποιος άλλος, να βγει αυτός να οργανώσει τον αγώνα και να είναι τώρα δικαιωματικά βασιλιάς μας και αρχηγός μας. Με τη στάση του ο ίδιος παραιτήθηκε ουσιαστικά και τυπικά του δικαιώματος επί του θρόνου της Ελλάδος.

Αυτά βέβαια γι’ αυτόν προσωπικά κι ανεξάρτητα από την πεποίθηση μας πώς δεν χρειάζεται κανένας θρόνος, μα δημοκρατία για να προκόψει η Ελλάδα μας. Σεβόμαστε τη λαϊκή θέληση.
Το δεύτερο ράπισμα πρέπει να δοθεί στις εκλογές, που θα καθορίσουν το πολίτευμα της χώρας μας.
Εμάς, η μόνη μας φιλοδοξία είναι να είμαστε υπηρέτες του λαού. Γι’ αυτό θα σεβαστούμε την ετυμηγορία σας, όποια κι αν είναι αυτή.

Μα έχουμε αυτές τις απαιτήσεις: Να ψηφίσει ο λαός ανεπηρέαστα και να σεβασθούν το λαό.
Αν αυτά δεν εκτελεστούν, τότε σας υποσχόμαστε ότι πάλι θα ξαναβγούμε στο βουνό. Μα είμαι βέβαιος ότι αυτά δεν θα συμβούν. Γιατί ο λαός μας χειραφετήθηκε πια. Δοκιμάσθηκε και ξύπνησε. Θ’ ακολουθήσει τους δρόμους που του δείχνουμε και που μοναδικά τον συμφέρουν.

Με την πεποίθηση αυτή, τελειώνοντας, σας καλώ να φωνάξουμε: Ζήτω ο κυρίαρχος λαός μας!

Άρης Βελουχιώτης

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

O Άρης Βελουχιώτης (Λαμία, 27 Αυγούστου 1905 - Μεσούντα Αχελώου, 16 Ιουνίου 1945) (πραγματικό όνομα Θανάσης Κλάρας) ήταν ηγετικό στέλεχος («καπετάνιος») του ΕΛΑΣ και του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας.

Γεννήθηκε στη Λαμία και νέος ακόμη εντάχθηκε στo ΚΚΕ. Στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο πολέμησε ως λοχίας πυροβολικού. Τον Ιανουάριο του 1942, κατόπιν έγκρισης του ΚΚΕ, προωθήθηκε στο βουνό για τη συγκρότηση αντάρτικων ομάδων. Υπήρξε ηγέτης του ΕΛΑΣ (του αντάρτικου σώματος του ΕΑΜ) κατά τον απελευθερωτικό αγώνα της Ελλάδας από τους Γερμανούς κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και κατά τις απαρχές του Εμφύλιου που ακολούθησε ανάμεσα στούς αριστερους και τον εθνικό στρατό.

Σημαντικό μέλος του ΚΚΕ, ήλθε σε ρήξη μαζί του εξαιτίας της άρνησής του να παραδώσει τα όπλα μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας για να συνεχίσει τον πόλεμο. Ο Βελουχιώτης και ύστερα από την σύναψη της συμφωνίας της Βάρκιζας συνέχισε την δράση του. Η δράση αυτή, η οποία έδινε βάση για κτύπημα εναντίον του ΚΚΕ, επειδή παραβίαζε τη συμφωνία της Βάρκιζας, δεν επέτρεπε καμία καθυστέρηση για την ανοιχτή καταγγελία του Άρη Βελουχιώτη. Η στάση του αυτή τελικά τον οδήγησε στον θάνατο. Οι διαφορετικές απόψεις για το πρόσωπό του μέσα στην τότε ελληνική αριστερά, η απόφασή του να μην παραδώσει τα όπλα, ο επεισοδιακός του θάνατος αλλά και η εμφυλιοπολεμική του δράση και η σκληρότητα με την οποία αντιμετώπισε τους Έλληνες αντιπάλους του τον έκαναν μια από τις πιο αμφιλεγόμενες προσωπικότητες της εποχής του.

Ιστορία

O Άρης Βελουχιώτης, ηγετική μορφή της Εθνικής Αντίστασης κατά την περίοδο της γερμανοϊταλικής κατοχής της Ελλάδας, υποστράτηγος του ΕΛΑΣ και σημαντικό στέλεχος του κομμουνιστικού κινήματος στην Ελλάδα από τους πιο επίμονους υπέρμαχους για τον αντιστασιακό αγώνα και την ελευθερη διενεργεια δημοψηφισματος μετα την απελευθερωση που θα αποφασιζε για την επιστροφη του βασιλια και τον τυπο του πολιτευματος. Το πραγματικό του όνομα Αθανάσιος Κλάρας το αντικατέστησε με το ψευδώνυμο Βελουχιώτης από τον Νοέμβριο του 1941 όταν, ως στέλεχος του ΕΑΜ προετοίμαζε τον ένοπλο αγώνα στη Ρούμελη εναντίον των Γερμανών και Ιταλών κατακτητών. Σπούδασε στην Αβερώφειο Γεωργική Σχολή της Λάρισας και από το 1924 οπότε εντάχθηκε στην κομμουνιστική νεολαία αφοσιώθηκε στον αγώνα για τη διάδοση των αρχών του κομμουνισμού.

Φυλακίστηκε και εξορίστηκε πολλές φορές ως το 1940 και κατά τη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού πολέμου πολέμησε στο μέτωπο, αφού προηγουμένως είχε υπογράψει δήλωση με την οποία αποκήρυσσε τις ιδέες του. Μετά την εισβολή των Γερμανών στην Ελλάδα, άρχισε την παράνομη αντιστασιακή δράση του και τον Φεβρουάριο του 1942 είχε συγκροτήσει ένοπλη ομάδα από 15 άνδρες και άρχισε τον αγώνα από το χωριό Δομνίστα της Ευρυτανίας. Με την αύξηση της δύναμης του ΕΛΑΣ ο Βελουχιώτης ανέλαβε ηγετική θέση και η φήμη του εδραιώθηκε μετά την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου τη νύχτα 25-26 Νοεμβρίου 1942, που πραγματοποιήθηκε με τη συνεργασία ανταρτικών ομάδων του ΕΛΑΣ υπό τον Βελουχιώτη, του ΕΔΕΣ υπό τον Ναπολέοντα Ζέρβα και Άγγλων αξιωματικών.

Ακολούθησε τον Δεκέμβριο του 1942 η επιτυχία του κατά τη σύγκρουση του με Ιταλικό σύνταγμα στο Μικρό χωριό Ευρυτανίας και σειρά άλλων επιχειρήσεων. Μετά την επιτυχία που είχε η συνεργασία των ανταρτικών ομάδων στην ανατίναξη του Γοργοπόταμου, καταβλήθηκε προσπάθεια για τη εδραίωση της συνεργασίας των αντιστασιακών οργανώσεων και ομάδων. Οι προσπάθειες αυτές δεν καρποφόρησαν και η αποτυχία επισφραγίστηκε ύστερα από μια άκαρπη συνάντηση του Βελουχιώτη με τον Ζέρβα και τον υπαρχηγό της Βρετανικής Αποστολής Κρις Γούντχαουζ στη Ροβελίστα της Ηπείρου (Δεκέμβριος του 1942). Η αποτυχία αυτή είχε ως επακόλουθο την ένταση μεταξύ των αντιστασιακών οργανώσεων και αιματηρές συγκρούσεις μεταξύ των ανταρτικών ομάδων, κορύφωμα των οποίων ήταν η δολοφονία του συνταγματάρχη της ΕΚΚΑ Δημήτριου Ψαρού από στέλεχος του ΕΛΑΣ παρά τη ρητή αντίθετη διαταγή του Βελουχιώτη (γενικά παραμένει άγνωστο το αν υπήρχαν οδηγίες ή ήταν εν βρασμό ψυχής η δολοφονία). Για το έγκλημα αυτό θεωρήθηκε από πολλούς υπεύθυνος ο Βελουχιώτης αν και είναι βέβαιο ότι ο ίδιος προσωπικά δεν ήταν παρών στη δολοφονία. Από τη Ρούμελη ο Βελουχιώτης στάλθηκε στην Πελοπόννησο και πολέμησε επικεφαλής του ΕΛΑΣ της περιοχής εναντίον των Γερμανών και των Ταγμάτων Ασφαλείας που αποτελούσαν τις δυνάμεις ασφαλείας των κατοχικών κυβερνήσεων. Ιδιαίτερα αιματηρές για τα Τάγματα Ασφάλειας ήταν οι συγκρούσεις που έγιναν σε πολλές πόλεις της Πελοποννήσου μετά τον Σεπτέμβριο του 1944 όταν άρχισαν να αποχωρούν οι Γερμανοί.

Στο τέλος Σεπτεμβρίου 1944, ο Βελουχιώτης, με τη μεσολάβηση του υπουργού της εξόριστης κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας Παναγιώτη Κανελλόπουλου, δέχθηκε να αναστείλει τη λειτουργία των έκτακτων στρατοδικείων του ΕΛΑΣ στην Πελοπόννησο και έφυγε για τη Ρούμελη τον επόμενο μήνα, τις μέρες της αποχώρησης των Γερμανών από την Ελλάδα. Τον Νοέμβριο του 1944 σε σύσκεψη καπετάνιων του ΕΛΑΣ πρότεινε να ετοιμαστεί ο ΕΛΑΣ για την αναμενόμενη σύγκρουση με τους Άγγλους:

«Αν ζήσει κανένας σας να θυμάται τα λόγια αυτά. Οι Εγγλέζοι θα σας σφάξουν όλους σαν αρνιά, εγώ στα χέρια τους δε θα πέσω, γιατί τα βουνά με ξέρουν. Με την πέτρα προσκέφαλο, την ψείρα συντροφιά, την κάπα σκέπασμα δε θα με ιδούνε ζωντανό στα χέρια τους. Αυτό θέλω να το θυμάστε αν κανένας σας ζήσει.»

Αντικρούστηκε όμως από τον καπετάνιο της Ομάδας Μεραρχιών της Μακεδονίας Μάρκο Βαφειάδη και τελικά ο Βελουχιώτης δεν έλαβε μέρος στα Δεκεμβριανά. Ο Βελουχιώτης, μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας (12 Φεβρουάριου 1945) υπέγραψε με τον στρατιωτικό αρχηγό του ΕΛΑΣ Στέφανο Σαράφη την αποστράτευση των ανταρτικών ομάδων κατηγόρησε όμως με δριμύτητα την πολιτική ηγεσία του ΕΑΜ για την εσφαλμένη τακτική της που, κατά την άποψη του, οδηγούσε στην εγκαθίδρυση των Άγγλων στην Ελλάδα και στη δίωξη των αγωνιστών του ΕΑΜ. Έτσι στο Γαρδίκι παρά την αρχική αποδοχή της Συμφωνίας της Βάρκιζας διακήρυξε την ανάγκη να συνεχιστεί ο αγώνας εναντίον του νέου ζυγού, η ενέργειά του όμως αυτή προκάλεσε την αντίδραση όχι μόνο της ελληνικής κυβέρνησης, αλλά και της ηγεσίας του ΚΚΕ που τον αποκήρυξε.[1]

Στις 16 Ιουνίου 1945 ο Βελουχιώτης είχε κυκλωθεί στη Μεσούντα του Αχελώου από ομάδες της Εθνοφυλακής που είχαν σταλεί για να τον συλλάβουν και την ημέρα εκείνη προτίμησε να τερματίσει τη ζωή του. Την ίδια ημέρα, η εφημερίδα Ριζοσπάστης δημοσίευσε την απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ για τη διαγραφή του Βελουχιώτη από το κόμμα[2]. Οι ακριβείς συνθήκες του θανάτου του δεν είναι γνωστές. Η Εθνοφυλακή αποκεφάλισε το πτώμα του και κρέμασε το κεφάλι του στην κεντρική πλατεία των Τρικάλων την επόμενη ημέρα.

Το όνομα του Βελουχιώτη έγινε συνώνυμο με τη δράση του ΕΛΑΣ και οι απόψεις οι κρίσεις για τη δράση του υπήρξαν ποικίλες και συχνά αντιφατικές. Πολλά επίσης υπήρξαν τα δημοσιεύματα για τον Βελουχιώτη, εκτός από την αναφορά σε γενικά έργα.

Πηγές

  • Α. Ζωγράφού Άρης Βελουχιώτης και η αλήθεια για το Γοργοπόταμο, 1982
  • Άρης Βελουχιώτης ο πρώτος του αγώνα (δύο τόμοι 1964)
  • Γ. Κοτζιούλα Όταν ήμουν με τον Άρη. Αναμνήσεις 1965
  • Ασημ. Γκιούσα Άρης Βελουχιώτης και το ματωμένο Κρίκελο 1972
  • Μπάμπη. Κλάρα Ο αδελφός μου ο Άρης Αθήνα 1983
  • Δ. Χαριτόπουλος, Αρης ο αρχηγός των ατάκτων 2003

Σημειώσεις

Wikiquote logo
Στα Βικιφθέγματα υπάρχει υλικό σχετικό με το άρθρο:
  1. Σε άρθρο του Ριζοσπάστη που δημοσιεύθηκε στις 12 Ιουνίου του 1945 με τίτλο «Το ΚΚΕ καταγγέλει ανοιχτά τον Άρη Βελουχιώτη», αναφέρονται τα εξής:

    «Ο σ. Ζαχαριάδης μάς ανακοίνωσε ότι η Κεντρική Επιτροπή του Κ.Κ.Ε., αφού συζήτησε πάνω σε εκθέσεις που ήρθαν από διάφορες κομματικές οργανώσεις, αποφάσισε να καταγγείλει ανοικτά την ύποπτη και τυχωδιωκτική δράση του Άρη Βελουχιώτη (Θανάση Κλάρα ή Μιζέρια).

    »Ο Βελουχιώτης και ύστερα από τη σύναψη της συμφωνίας της Βάρκιζας συνέχισε τη δράση του. Η δράση αυτή, που μονάχα την αντίδραση μπορούσε να εξυπηρετήσει, γιατί της έδινε όπλα για να χτυπά το Κ.Κ.Ε., να παραβιάζει τη συμφωνία της Βάρκιζας και να δικαιολογεί τα εγκλήματά της, δεν επιτρέπει πια καμιά καθυστέρηση για την ανοικτή καταγγελία του Άρη Βελουχιώτη. Όπως είναι γνωστό, ο Βελουχιώτης (Θανάσης Κλάρας) στον καιρό της δικτατορίας του Μεταξά είχε πιαστεί και είχε κάνει δήλωση μετάνοιας και αποκήρυξης του Κ.Κ.Ε.»Το ΚΚΕ καταγγέλλει ανοιχτά τον Άρη Βελουχιώτη. Ριζοσπάστης (45/06/12) (ανακτήθηκε 09/01/27 )
  2. «Το ΠΓ ενέκρινε τη δημοσίευση στο "Ριζοσπάστη", της απόφασης της 1ης Ολομέλειας της ΚΕ για τον Άρη Βελουχιώτη (Θανάση Κλάρα ή Μιζέρια). Ο Κλάρας, αφού μια φορά πρόδωσε και αποκήρυξε το ΚΚΕ γιατό λύγισε μπροστά στην τρομοκρατία του Μανιαδάκη ξαναζήτησε στον καιρό του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα να ξανα...στρώσει με το αίμα του την προδοσία του εκείνη που αναγνώρισε και καταδίκασε. Το ΚΚΕ τούδωσε τη δυνατότητα αυτή. Σήμερα όμως σε μια δύσκολη και κρίσιμη στιγμή, από δειλία και φόβο, παρά τις υποσχέσεις και τη συμφωνία που στα λόγια έδειξε, απειθαρχεί πάλι, ξαναπροδίδει το ΚΚΕ με την τυχοδιωκτική και ύποπτη δράση του που μονάχα τον εχθρό ευνοεί. Στο ΚΚΕ δεν έχει θέση κανένας οσοδήποτε ψηλά κι αν στέκει και οσοδήποτε μεγάλος κι αν είναι, όταν οι πράξεις του δεν συμβιβάζονται με το κοινό συμφέρον και όταν παραβιάζεται η δημοκρατική εσωκομματική πειθαρχία.», Η προδοσία του Βελουχιώτη. Ριζοσπάστης (45/06/16) (ανακτήθηκε 09/01/27 )